International Plastic Modellers' Society Nederland
4.4 Kleurkeuze
- 2231
Het kiezen van de uitgangskleuren is, als er geen standaardkleuren gebruikt zijn, een enorm probleem. Probeer uit verschillende bronnen informatie te verkrijgen en probeer via mede-modelbouwers uit te vinden hoe betrouwbaar deze bronnen zijn (het heeft bijvoorbeeld weinig zin om te twijfelen aan kleurgegevens bij Modeldecal decalsets: de maker hiervan heeft immers de reputatie erg grondig te werk te gaan). Baseer op grond van deze informatie de keuze. Ga vooral niet af op kleurenfoto's, want deze zijn zeer zelden exact. De kleuren hangen teveel af van de belichting en de wijze van ontwikkelen.
Aan de andere kant: het is een hobby en de verfkleur zoals jij dat ziet is voor jezelf goed. (en dan hebben we het nog niet over de bij vele mannen aanwezige kleurenblindheid...)
IPMS kleurentabel (identiek onze IPMS NedMil)
Onze tabel kan wellicht helpen met de verfkeuze bij een kleur. (identiek Ned.Mil kleurentabel)
4.3 Kleurreferenties
- 10444
Van de meeste onderwerpen zijn kleurreferenties te vinden, maar ook al zijn deze nog zo goed, bedenk dat in de loop van de tijd kleuren veranderen onder invloed van zon en klimaat en door menselijk ingrijpen (overschilderen, poetsen). Let dus altijd op de omstandigheden waaronder het origineel functioneert of heeft gefunktioneerd en probeer uit te vinden wat de oorspronkelijke staat geweest zou kunnen zijn. Bekijk verder hoe betrouwbaar de kleurreferenties zijn en hoe de invloed van de schaal van het model op de kleuren is.
.
Voor modern militair USA en NATO defensie materieel zijn veelal wel de originele verfnummers volgens overheidsopgave bekend. Soms kan een referentie in de vorm van Federal Standard Colours FS595a voorzichtig worden aangehouden voor amerikaanse onderwerpen. Ditzelfde geldt ook voor de RAL- (duits) of de BSC- (engels) standaard. Bijna alle kleuren in de militaire wereld zijn voorzien van een codenummer. De gebruikte coderingen hangen af van het land.
IPMS NL / NedMil KLEUREN TABEL
In deze tabel kun je kleuren zoeken op naam, FS nummer en dergelijke en een indruk krijgen van de kleur. Je krijgt ook suggesties voor nummer van verkrijgbare verfmerken zoals Humbrol en Revell. Kijk op de "NedMil Kleurenpagina".
Kijk ook in de keuze van verf rubriek [ 4.6 ] ........
Enkele Internet links:
- Cybermodeller, waar een aantal verschillende systemen uit diverse perioden (Fed.Std, RAL, RLM etc) worden besproken met vergelijkingen naar verf merken.
- Cybermodeller Federal Standard Colours tabel Federal Standard Colours FS595a
- ScaleMates: https://www.scalemates.com/colors/
- IPMS Stockholm Colour Charts
(wees er altijd bedacht op dat een monitor een kleurafwijking kan hebben; )
Concrete referentie bronnen van kleuren moeten goed gecontroleerd worden. De Sikkens metacoat kleurenwaaiers bevatten een groot aantal RAL kleuren. Handig voor het controleren op Open Dagen en bij het mengen.
4.7 Verfmerken (Enamel, Acryl, Lak)
- 19402
Voor modelbouw wordt gebruik gemaakt over het algemeen van verf op [A] oliebasis (enamel), op [B] waterbasis (acryl), en op [C] lakbasis.
4.7.1 [A] Verf op oliebasis (enamel e.d)
Er zijn sinds 2010 wettelijke voorschriften van kracht worden die strenge regels stellen aan het gebruik van dit type verf in een beroepsmatige situatie. De verven met oplosmiddelen op basis van terpentine en dergelijke zijn voor de gezondheid uitermate schadelijk. Zie ook [ 8.17 ]. Dat betekent dat bij langdurige blootstelling bescherming nodig en zelfs in de bouw is dergelijke verf VERBODEN. Er moeten in dergelijke situaties verfen op waterbasis (acrylbasis) worden gebruikt.
Deze rubriek noemt wat verfmerken met voor- en nadelen:
Humbrol Enamel en Super Enamel (oliebasis)
Humbrol maakt naast eigen assortiment ook de verf voor Airfix en sinds 1986 ook voor Heller, en deze kleuren zijn dus zonder meer uitwisselbaar. De Authentic Colour reeks is in 1989 opgedoekt, de meeste kleuren zijn nu opgenomen in het basis assortiment, voor de overige kleuren zijn mengrecepten opgenomen in een boekje genaamd 'Humbrol Colour System'. Mits de blikjes goed sluiten is Humbrol verf vele jaren houdbaar. De oude glansverf droogt erg langzaam, de nieuwe Super Enamel glansverf droogt echter veel sneller. Satijnglans moet zeer goed geroerd worden, anders levert het een glanzend en dagenlang kleverig blijvend resultaat op. Matte verf is zeer lang houdbaar, wel eerst schudden en daarna stevig doorroeren om bezonken pigment weer op te lossen. De oude verf kan worden verdund met peut (Hema), terpentine en Humbrol enamel thinner. Voor spuitwerk de Super Enamels bijvoorkeur verdunnen met de bijbehorende verdunner, deze geeft en mooier resultaat dan peut of terpentine.
Een aantal kleuren in blikjes met een blauw randje kunnen het beste verdund worden met bijbehorende Humbrol verdunner of met met een beetje wasbenzine. Wasbenzine heeft als voordeel bij spuitwerk dat het beter uit vloeit. Verdun met bijbehorende verdunner (terpentine) en doe er (maximaal 50 %) wasbenzine bij. Ook stinkt het veel minder.
Er is ondertussen een nieuwe serie Humbrol enamels verschenen vanwege wetgeving. Deze potjes zijn "wit" met blauwe onderrand. Veel modelbouwers hebben nog de voorkeur voor de oude serie. In Airfix bouwinstructies staan vaak alleen maar Humbrol nummers vermeld.
Spuit en penselen zijn te reinigen met peut en terpentine.
Humbrol MetalCote (oliebasis)
Serie oppoetsbare metaalkleuren (inmiddels uit de handel). Deze verf kan niet verdund worden. MetalCote met penseel of verfspuit aanbrengen over glad plastic of glansverf en na een kwartiertje met een zacht doekje of watje oppoetsen. Geen vernis of sealer aanbrengen ! Het resultaat is een mooi glimmend metaaleffect, ongevoelig voor vingerafdrukken, afplakband of veroudering. Het enige nadeel aan deze verf is dat sommige kleuren spontaan indrogen, ook in een nieuw, goed afgesloten blikje. Verfspuit en penselen zijn te reinigen met peut en terpentine.
Pactra Enamel (oliebasis)
Goede verf, slecht verkrijgbaar in Nederland. Naast ruim standaard assortiment ook een grote serie 'Authentic international colors'. Een al wat ouder merk.
Revell Color enamel (oliebasis)
Ook dit assortiment is ruim verkrijgbaar. Net als bij Humbrol is deze verf lang houdbaar en moet ze goed geschud en geroerd worden. Glanslak droogt vrij snel. Let op: verdunnen voor spuitverf bij voorkeur met Revell Colormix, de verf kan bij gebruik van andere soorten verdunner wit uitslaan! Een groot aantal kleuren is voorzien van een RAL nummer en komt goed overeen. De oude verf was niet altijd even constant van kleur, de verf in de nieuwe blauwe en zilveren blikjes beter. Revell Mat Plus is verkrijgbaar om glans- en zijdematte kleuren mat te maken. Minispuitbusjes zijn maar beperkt houdbaar! Verfspuit en penselen zijn te reinigen met peut en terpentine.
Tamiya enamel (oliebasis)
Verkrijgbaar in modelbouwspeciaalzaken. Deze verf "X-" wordt in kleine vierkante potjes verkocht en omvat precies dezelfde kleuren als de Tamiya acrylserie. Voordeel van de enamel verf is dat de metaaldeeltjes in de metallic kleuren fijner zijn dan bij de acrylverf, dit geeft vaak een mooier effect. Zowel de matte als de glanzende kleuren drogen snel, maar minder strak dan de Tamiya acrylverf.Let op dat er tussen deze verf en kleuren in de acryl serie kleine kleursverschillen bestaan. De verf droogt en dikt in, ook in afgesloten flesjes, in een paar jaar tijd en is helaas daardoor niet zo lang houdbaar. Verfspuit en penselen zijn wel te reinigen met peut en terpentine.
Testors /Italeri / ModelMaster enamel (oliebasis)
Goede kwaliteit, sneldrogende enamel verf. Droogt mooi strak op. Voor auto/voertuigbouwer enkele nuttige kleuren (rubberbruin, sierstripzwart..) en fraaie metallics. Kleuren met Fed.Std. nummers zijn zeer nauwkeurig, ook de nieuwere serie met WO2 kleuren is nauwkeurig en bevat een aantal unieke kleuren.Gebruik voor spuitwerk altijd de speciale Airbrush Verdunner (nr.1789), deze zorgt voor het iets langzamer opdrogen van de verf waardoor een strakker resultaat verkregen wordt.Verfspuit en penselen zijn te reinigen met peut en terpentine.
Xtracolor enamels (oliebasis)
Verkrijgbaar in een beperkt aantal speciaalzaken. Gefabriceerd door de vroegere Gloy fabriek, de meeste kleuren zijn uitsluitend als glansverf verkrijgbaar. Ook Daco verf is van Xtracolor afkomstig. Het assortiment bevat een groot aantal kleuren met RLM, RAL, BSC, ANA en Fed.Std nummers. De verf is soms wat olie-achtig. Zeker als de verf wat ouder is, is verdunnen en spuiten lastig. In dat geval kan het toevoegen van wat cellulose verdunner (maximaal 25%) helpen. Het beetje toevoegen van wasbenzine helpt tegen het "simaasappelhuid" effect. Der verf vloeit dan beter uit in een mix van 50% verf, 25% terpentine en 25% wasbenzine. Verfspuit en penselen zijn te reinigen met peut en terpentine.
AKAN ("AKAH") (oliebasis)
Dit russische merk heeft vooral ook een uitgebreid assortiment met russische kleuren o.a. voor de Sukhois, Migs e.d. Alleen verkrijgbaar via Internet. Er is een enamel, acryl en lakbasis verf assortiment. De enamel verf nummers beginnen met een 8...
4.7.2 [B] Verf op waterbasis (acryl e.d)
Deze rubriek noemt wat verfmerken met voor- en nadelen.
Acrylverf is veel minder schadelijk voor de gezondheid. Het gebruik van bescherming (maskers en dergelijke is echter ten allen tijde noodzakelijk! [4.11.8] ).
Deze verven zijn wat kwetsbaarder voor beschadigingen en ze hebben een goede primer/ grondlaag dan ook nodig. Een speciale techniek voor een grondlaag is het gebruik maken van zeer dunne spuitplamuur. Dit kan men kopen in kant en klare spuitbussen. Er zijn ook veel modelbouwers die een lichtgrijze acrylverf van hetzelfde als grondlaag gebruiken.
Roer altijd acrylverf bijzonder goed, het pigment zakt namelijk naar de bodem van het potje en je houdt een soort water gel bovenin over. Goed mengen is dus cruciaal. Acrylverf is vaak zeer dun en zal heel mooi zich zetten over oppervlaktedetails. De verf droogt meestal erg snel maar om geheel uit te harden kan wel enige dagen duren. Dus goed laten drogen en uitharden voor het aanbrengen van een eindlaag.
Water "gedragen" verf (dus acryl van Revell Aquacolour, Vallejo, Modelmaster Acryl, Agama, Xtracrylix, Lifecolour, Humbrol acrylics)hebben een EIGEN merk verdunner, dat luistert vaak nauw. Zo heeft Tamiya Acryl andere verdunner dan bijvoorbeeld Gunze Sangyo of Revell Aqua.
Veel acrylverf kun je nog beter verdunnen met "isopropyl alkohol" (IPA). Maak een mix van verf en de IPA. De verhoudingen hangen een beetje af van hoe dik de verf is, maar het geheel verdund moet "melkachtig" zijn.
Ook de verdunner "de Parel" is een goed alternatief (niet voor Tamiya acrylverf). Deze verdunner "de Parel" is verkrijgbaar bij o.a. Parxis en Formido). Zie "de Parel" acrylverdunner tip....... Deze verdunner verlengt de droogtijd waardoor een betere verwerking en vloeiing van de verf ontstaat.
Als je geen keus hebt en je de acrylverf met water moet verdunnen kun je bij opspuiten of kwastwerk last hebben van wat oppervlaktespanning van het water waardoor e.e.a niet zo goed uitvloeit. Breng daarom een druppel afwasmiddel aan in je verdunde verf.
=== [B] ENIGE ACRYLVERF MERKEN :
AKAN ("AKAH") (acryl basis)
- Dit russische merk heeft vooral ook een uitgebreid assortiment met russische kleuren o.a. voor de Sukhois, MiGs e.d. Er is een enamel, acryl en lakbasis verf assortiment. De acrylverfnummers beginnen met een 7.... De acrylverf heeft een nogal hoge oppervlakte spanning en een druppel blijft bij elkaar. Het gebruik van de speciale verdunner is aanbevolen en het spuit goed.
met de verdunner: 
- Gunze Sangyo Mr.Hobby Color (acryl basis)
- Deze verf op acryl/water basis is zeer goed. Bij gebruik en verdunning met de speciale verdunner Mr.Hobby Thinner in de fles met het "lichtblauwe etiket" (verwar het niet met het donkerblauwe etiket voor de enamel! het nummer geeft aan de hoeveelheid in de fles, b.v. 400 milliliter); er schijnen overigens mensen te zijn die zeggen dat Gunze Lak thinner ook goed werkt met de Gunze Sangyo acryl). Met Gunze Sangyo Mr. Hobby Color zijn ZEER GOEDE resulaten te verkrijgen met een zeer fijn pigment. Zeer vele kleuren aanwezig met ook veel RLM en Federal Standard kleuren.
HATAKA (acryl basis)
Vrij nieuw is de HATAKA verf serie. Deze zijn er ook in acryl en al verdund spuitklaar (rode serie). De verf kan onverdund in de verfspuit. Nog wat verder verdunnen kan, bijvoorbeeld met de "de Parel" acrylverdunner....... Ze hebben ook setjes met de kleuren bij elkaar voor bepaalde luchtmachten e.d. Schud het flesje echt langdurig voor gebruik.
Humbrol Acrylic (acryl basis)
De acrylverf van Humbrol is in 2012 uitgekomen en bevat vele kleuren. Het zit is witte flesjes. Was destijds een lastige verf, droogt snel, aggressief op plastic (vreet in), inmiddels wellicht verbeterd???
Ook verkrijgbaar in transparante kleuren als Humbrol Clear. Ook deze Clear verf kan plastic aanvreten en is daarom geen goede keus voor het tinten van transparant polystyreen delen. Penselen zijn alleen te reinigen met cellulose verdunner. Zie ook de "de Parel" acrylverdunner tip.......
Italeri acryl (acryl basis)
- De acrylverf van Italeri is in 2013 uitgekomen en bevat vele kleuren. Is te bestellen via www.italeri.com
- Lifecolor (acryl basis)
- Zeer goede acrylverf, ook met speciale kleuren zoals Fed.Standard. Verdunnen kan met water maar veel beter met 50% verf, 30% water + 20%. (verfmerk is uit de handel??)
Pactra Acrylic (acryl basis)
- Een goede acrylverf in een aantal modelbouwspeciaalzaken te koop. Het wordt geleverd in glazen potjes die direct onder een Badger verfspuit geschroefd kunnen worden. Als de verf redelijk vers is hoeft het ook voor spuitwerk niet verdund te worden.
- De Pactra reeks bevat een groot aantal nauwkeurige Federal Standard kleuren en daarnaast ook een aantal dayglow tinten. De glansverf droogt goed glanzend op. De verf droogt snel, meestal is het model binnen een half uur na schilderen alweer te hanteren, hoewel voor afplakwerk beter een dag gewacht kan worden. De verf krimpt niet of nauwelijks en kan daardoor over andere soorten verf aangebracht worden.Verfspuit en penselen zijn te reinigen met water of spiritus.
- Revell Aqua Color (waterbasis / acryl basis)
- Ook dit assortiment is sinds 2006 verkrijgbaar, het assortiment is nog wat beperkt. De acrylverf zit in vierkante potjes, die makkelijk open en gesloten kunnen worden. De verf is dik en moet ook bij verven met de kwast worden verdund, maar dekt goed. Voor verfspuiten is het echt nodig de verf flink te verdunnen, dit kan met water maar veel beter is een mix van 40% verf, 30% water en 30% "blauwachtige glycol". Nog beter is gewoon de Revell AQUA Color Mix verdunner te gebruiken in een verhouding 50% verdunner - 50% verf (zie opmerking hieronder).
- De Revell aqua verf droogt zeer snel en blijft ook goed zitten als er geen primer is aangebracht. Lichtgrijze kleuren zijn heel goed bruikbaar als primer / grondlaag en voor controle op plamuurfoutjes. Zie ook de "
de Parel" acrylverdunner tip....
- De gebruikelijke Aqua Color Mix verdunner heeft een lichtblauwe dop. Een alternatief is ook water + IPA verdunner.
- Tamiya acryl (acryl basis)
Verkrijgbaar in modelbouwspeciaalzaken. Hoewel deze verf op acrylbasis is, mag ze niet met water verdund worden: het kan gaan vlokken en hecht dan niet goed meer. Nodig is de bijbehorende Tamiya merkverdunner ("thinner") maar dat is erg duur en gaat het er snel doorheen. Je kunt ook "blauw achtige" "blauwachtige glycol" of alkohol nemen waar glycol in zit voor auto's.Verdun dik geworden Tamiya acrylverf in verhouding met 75% thinner en 25% verf. Verf moet voorzichtig geroerd worden, nooit schudden ! Het droogt mooi, snel (ook glansverf) en zeer strak op (verflaag krimpt bij drogen). Twee lagen mat over elkaar gaan vaak iets glanzen. Let op dat een dikkere laag glansverf enkele weken zacht (vervormbaar) blijft, in die tijd kunnen bij het oppakken vingerafdrukken ontstaan, deze zijn echter met een vingertop of met water bevochtigde tissue weer glad te wrijven. Transparante vernis kan decals aantasten, wees voorzichtig. Tamiya acrylverf nooit over andere merken aanbrengen, tenzij de andere laag volledig uitgehard is (duurt soms enkele maanden), anders kunnen rimpels en barsten ontstaan. Ook niet het model oppervlak daarna poetsen met water of zo voordat het minstens twee weken heeft gedroogd. Het lost de verf immers op.Naast matte- en glanskleuren zijn ook transparante kleuren verkrijgbaar. Deze zijn te gebruiken om glaswerk te tinten en metallic-kleuren mee na te bootsen (onderlaag Tamiya aluminium, goud of koperkleur). De Tamiya acryl metaalkleuren geven een nogal ruw oppervlakeffekt, met uitzondering van Chrome Silver.
Er is ook een flat-base verkrijgbaar om glansverf mat mee te maken door te mengen met de glans verf (5%-10% voor zijdemat, 10%-20% voor mat). Kijk hiermee uit en gebruik een "vers potje matting flat-base agent" zonder "vlokken" anders krijg je draden. Verfspuit en penselen zijn met water of alkohol schoon te maken, uitgeharde verf lost in spiritus op.
Tamiya Acryl spuitbussen vragen de nodige voorzichtigheid, de verdunner lijkt anders dan bij de potjes en tast gauw eventuele verf aan waar het opgespoten wordt!.Let op: Tamiya hanteert dezelfde nummering als de Pactra standaardreeks, maar de kleuren verschillen aanzienlijk!
Testor Acryllics (acryl basis)
- De acrylverf bevat vele kleuren. Is prima kwaliteit maar net als alle acryl kwetsbaar voor beschadingen en krasjes. Verfkwast en spuitpistool is te reinigen met water.
Vallejo (acryl basis)
Deze verf heeft een goede dekking want er zit veel pigment in. Schud de verf wel goed, deze gaat vaak aan de wanden van het flacon zitten. Verdun voor verf op 1:1 en voor de verfspuit 1:2. (Vallejo heeft ook "kant en klare" al verdunde verf voor de airbrush: Vallejo Air ). Zie ook de "de Parel" acrylverdunner tip......
Xtracrylix (acryl basis)
Er is tegenwoordig een serie verkrijgbaar van deze verven op acryl basis. Er is een flinke keuze in kleuren. Aanbevolen! Zie ook de "de Parel" acrylverdunner tip...... Verfspuit en penselen zijn met water schoon te maken
Veel verfmerken hanteren hun eigen kreten en nummers voor de verftinten. Handige vertaal tabellen van nummers naar bijvoorbeeld andere systemen kunnen handig zijn. Dus als je bouwhandleiding een kleurnummer van een bepaald nummer aangeeft kun je kijken welk nummer van jouw verfmerk het meest in de buurt komt.
De IPMS NL kleurentabel kan wellicht helpen met de verfkeuze bij een kleur!!
Verder is er de App op Android erg handig van "Hobby Color Converter" . Deze kun je installeren vanuit een App Store of je smartphone mobiel of tablet die op Android draait. Zie rubriek [ 4.6 ].
Tegenwoordig zijn er ook inkten op waterbasis die geschikt zijn voor modelbouw. De dekking van de inkt is een stuk beter dan vroeger. Inkt is heel dun en kan met een fijne verfspuit worden opgebracht. Zorg wel voor een goede "niet al te gladde" ondergrond. Een prima inkt merk is "Aerocolor professional" van Schmincke.
4.7.5 [C] Verf op Lakbasis ("Lacquer")
Verven op lakbasis worden nog veel harder dan enamels of acrylverven. Verf op lakbasis wordt gebruikt in de echte auto industrie. Lakverf is onverslaanbaar voor wat betreft pigment, dekking en wordt heel hard en zeer mooie resultaten kunnen bereikt worden. Essentieel is een krasvrije onderlaag want lakverf is zeer dun en je ziet alles dus! Door een aantal laklagen aan te brengen en tussendoor flink te poetsen wordt een spiegelgladde verf eindlaag bereikt.
Voor de plastic modelbouw werden ze in het verleden nauwelijks gebruikt maar de laatste jaren zijn er merken bijgekomen voor de modelbouw. De verf is nogal schadelijk voor de gezondheid en alleen verwerken in een goed geventileerde ruimte. Bij verfspuiten is een beschermingsmasker essentieel! Zie ook [ 8.17 ].
De lak tast ook het plastic oppervlak van het model aan (al is dat de bij recentere merken minder erg). Daarom is het nodig om een grondlaag "primer" aan te brengen op het plastic alvorens de lak verf aan te brengen. Lakverf kun je NIET over andere verflagen aanbrengen van enamel of laat staan acryl, dan gaat je verfwerk kapot. (andersom kan wel maar dat is nooit nodig met zoveel kleurkeuze).
Lakverf droogt zeer snel en dus kunnen verschillende lagen snel worden aangebracht. Dit is ook een nadeel waardoor ze minder geschikt zijn voor kwastwerk. Ook voor de verfspuit zijn er verdunners met daarin vertragers "retarders" te koop om de verwerkingstijd wat langer te krijgen en te voorkomen dat de verf al in de verfspuitkop droogt. Ieder merk heeft zijn eigen verdunner maar in de praktijk kun je die vrij generiek gebruiken voor iedere lakverf.
Na gebruik HEEL GOED je verfspuit schoonmaken is cruciaal, gebruik voioir de schoonmaak de goedkopere lakverdunner uit de bouwmarkt!
================ ENIGE LAKVERF MERKEN:
AK Interactive (lakbasis)
Deze lakverf is vrij dik en kan voor de verfspuit met een derde of helft verdund worden met lakverdunner. Er zijn honderden kleuren beschikbaar in Fed.Std, RAL, RLM en nog veel meer systemen.
AKAN ("AKAH") (lakbasis)
Dit russische merk heeft vooral ook een uitgebreid assortiment met russische kleuren o.a. voor de Sukhois, MiGs e.d. . Er is een enamel, acryl en lakbasis verf assortiment. De lakverf nummers beginnen met een 6.... Het gebruik van de speciale verdunner is aanbevolen en de verf spuit zeer fijn.
"Autolak" (lakbasis)
In de auto industrie worden auto's ook gespoten met lakverf. Er zijn modelbouwers die modellen spuiten in autolak die ze laten mengen bij de auto dealer of speciale winkels die een autolak in de gewenste kleur kunnen leveren. Essentieel is een zeer goede "primer" grondlaag!
Gaia Notes (lakbasis)
Dit japanse merk is in Nederland vrij onbekend. Voor gebruik de verf goed roeren en flink verdunnen met wel de helft lakverdunner. Er zijn honderden kleuren in glazen potjes beschikbaar, ook in transparante kleuren. Er zijn een twee verdunners waarvan er een wat minder stinkt. Ze hebben ook een vertrager die MAX heet zodat de verf wat langer te verwerken is. Website: https://www.gaianotes.com/ [externe link].
HATAKA "oranje serie" (lacquer)
Dit merk heeft ook verf op lakbasis "lacquer". Het is de "oranje" serie (niet te verwarren met de rode of blauwe acryl serie)!. Er zijn honderden kleurtjes en ook in setjes te koop voor bijvoorbeeld de KLu. Schud het flesje langdurig voor gebruik. Verdun met wel de helft bij gebruik met de verfspuit.
MCW "ModelCarWorld" (lacquer)
Deze lakverf zit in wat grotere potjes en is al verdund voor de verfspuit. Er zijn meer dan 1200 !! verfkleurtjes en deze komen van pas bij de vele bouwers van modelauto's. Ze hebben verfjes voor de tientallen (Amerikaanse) automerken. Ze hebben ook een serie met "militaire" kleuren. Website: https://mcwfinishes.com/ [externe link].
Mr.Hobby / Gunze (lacquer)
Dit Japanse verfmerk heeft ook verf op lakbasis. De lakverf zit in potjes met blauw etiket en heet ook wel GSI Creos of Mr-Hobby. De verf is dik en moet meer dan de helft verdund worden. Er zijn meer dan 300 kleuren beschikbaar met ook de Fed.Std, RLM etc systemen maar ook voor Science Fiction en Wargaming. Een goede primer is Mr-Surfacer. Er zijn 3 verdunners die verschillende droogtijd geven, de "Levelling thinner" heeft dus een vertrager "retarder". Website: http://www.mr-hobby.com/ [externe link].
MRP (lacquer)
Deze lakverf uit Slowakije in vrij grote flesjes is al verdund voor de verfpsuit. Er zijn meer dan 400 kleuren met ook de bekendere Fed.Std, RAL, RLM, Soviet etc. systemen. Er zijn 2 typen verdunner waarvan een vertrager "retarder" bevat. Website: www.mrpaint.sk [externe link].
"Nagellak" (lakbasis)
Er zijn modelbouwers die auto modellen spuiten in.. ja ja... nagellak! Dat brengen ze in zeer dunne lagen aan met de verfspuit. Tussendoor laten drogen en polijsten. Zo komt er een spiegelgladde laag verf/lak op het automodel. De verfspuit schoon maken met ... nagellak verdunner. Doe dat direkt als je klaar bent.
.
4.5 Kleuren in vaktermen
- 2339
Om kleuren te kunnen indelen zijn er een aantal eigenschappen aan kleuren toegekend. Daarmee is het mogelijk elke kleur exact te omschrijven. Omdat de meeste standaardwerken over kleuren uit het buitenland komen, worden hier ook de engelse termen genoemd.
- Tint ('hue'): de eigenlijke kleur die we waarnemen.
- Verzadiging ('saturation' ,'chroma'): omschrijft de intensiteit van de kleur.
- Kleurwaarde ('value'): beschrijft hoe donker of hoe licht een kleur is.
Er zijn verschillende notaties, en daarvoor geldt dat het betreffende handboek nodig is om zelf codes aan kleuren te kunnen geven. De codes zijn wel onderling te vergelijken om te zien of kleuren (bijna) gelijk zijn of niet. Let op het verschil met standaards als Federal Standard en RAL [4.3]: deze systemen beschrijven alle mogelijke kleuren, terwijl de standaards genummerde overzichten van beschikbare verfstalen zijn. 
. 4.5.1 Munsell kleurnotatie
Een manier om deze kleuromschrijving op te schrijven is de Munsell notatie, deze werkt als volgt: de 'primaire' kleuren worden in een cirkel gezet met (met de klok mee) rood (R), geel (Y), groen (G), blauw (B) en paars (P). Hiertussen worden de kleuren benoemd zoals de windstreken op een kompas: YR is oranje (precies tussen rood en geel in), R-YR is een oranjerode kleur, YR-Y is een oranjegele kleur. 
Tussen deze kleurcodes is een schaalverdeling aangebracht met 5 stappen tussen elke code. De schaal loopt van 0 tot 10, zodanig dat de primaire (bv R) en secundaire (bv YR) kleuren de waarde 5 hebben.
Notatie: 3 YR 7/8, dit staat voor een oranjerode kleur die tussen R-YR en YR in zit, met een kleurwaarde van 7 en intensiteit 8. Bij het Munsell systeem wordt de kleurwaarde vergeleken met een schaal van 0 (zwart) tot 10 (wit). De verzadigingswaarde loopt van neutraal grijs intensiteit 0, tot een maximum intensiteit die afhankelijk van de kleur ongeveer 10 tot 14 bedraagt.
4.5.2 Methuen kleurnotatie
Een tweede kleurnotatiesysteem is van Methuen. Hierbij hebben de kleuren op de cirkel een volgnummer (1, Munsell Y-GY, tot 30 tussen Munsell GY en Y-GY) gekregen, de kleurwaarde wordt met een letter aangegeven (A is zeer licht, G is zeer donker) en vervolgens wordt de verzadiging weer met een getal aangegeven (0 is neutraal grijs, 8 is zeer intens, het verloop van de schaal wijkt overigens af van de Munsell schaal). Voorbeeld: 7B8 is signaal geel. 
4.9 Schildertips
- 3246
Het belangrijkste bij schilderen is ervaring. Dan worden de mooiste resultaten bereikt , dus dat betekent gewoon: veel doen en oefenen! Helaas gaat ervaring weer verloren als er niet regelmatig geschilderd wordt. Het is moeilijk specifieke aanwijzingen te geven, wel enige tips.
4.9.1 Penselen, kwasten en trekpen
Gebruik een goede kwaliteit kwast en penseel. Gebruik de juiste kwast of penseel voor het juiste werk: oppervlakken met een kwast bv. nr 5, detailwerk met 000 tot 1.
Er is een enorm kwaliteitsverschil in kwasten, wat investeren in een duurdere kwast loont mits ze daarna weer goed wordt schoongemaakt (zie 4.9.7).
Voor het trekken van letters met een zgn. 
letterzetter of biezentrekker (penseel met hele lange haren) gebruikt worden.
Lange rechte lijnen kunnen getrokken worden langs een lineaal met een trekpen. Afplakken is niet nodig! De trekpen eerst vullen met dunne verf in de gewenste kleur, zeg 1 cm vol tussen de twee uiteinden. Dan de stelschroef iet wat aandraaien, vervolgens direct het oppervlak met beide punten aanraken en dan de lijn trekken. Meer nodig? Schroef iets uitdraaen, dan pen weer vullen met verf en weer op dezelfde manier volgende stuk doen.
4.9.2 Verf roeren
Roer de verf altijd goed door (5 minuten). Gebruik hiervoor bij voorkeur houten stokjes, bijvoorbeeld de houtjes om koffie te roeren of uit ijslollies. Geen plastic gebruiken, dit kan oplossen en de verf verknoeien. De meeste matte verf is makkelijker te roeren als het blikje tevoren even stevig wordt geschud, sommige verf kan hier niet tegen (bv Tamiya Acryl !).
Bij matte verf die lang heeft gestaan eerst de pigmentlaag losroeren, dan blikje goed sluiten en stevig schudden en daarna nogmaals goed roeren.
Bewaar de roerstokjes na gebruik (schrijf het nummer van de verf op de achterkant van het stokje). De gebruikte stokjes zijn ook makkelijk om verfkleuren te vergelijken en als referentie later.
4.9.3 Verfpotjes schoonhouden
Maak er een gewoonte van om dopjes, dekseltjes en sluitrandjes na het openen van een verfpotje direct schoon te vegen. Voor alle verf geldt dat de oplosmiddelen verdampen zolang het aan lucht blootgesteld wordt. Giet dus bij voorkeur na het roeren een beetje verf over in een bakje of spuitbeker en sluit het potje daarna weer af. Het afgesloten potje even ondersteboven houden, zodat de verf in eventuele randjes rond de deksel kan kruipen, dit voorkomt uitdrogen. Een kommetje van aluminiumfolie in een dop gedrukt kan ook dienst doen om de verf tijdens het schilderen in te doen, te mengen en te verdunnen. Dit kan bij onderbrekingen worden dichtgevouwen. Om de penseel tijdens het schilderen uit te spoelen (om indrogen te voorkomen!) is een klein bakje met schone peut of verdunner nodig.
4.9.4 Verfpotjes bewaren
Om verf lang te kunnen bewaren moeten potjes en blikjes luchtdicht afgesloten worden. Rond de afdichting kan gesmolten kaarsvet worden aangebracht. Houd een brandende kaars boven de rand van het potje en laat het kaarsvet om de rand druppelen. Denk om het brandgevaar bij dit werkje: zorg dat er geen lijm of verfverdunner open in de buurt is. Bij glazen potjes geen waxine gebruiken want dit hecht niet goed op glas. Bedenk dat verfpotjes alleen lang te bewaren zijn als ze minstens half vol zijn, anders zit er voldoende lucht in het potje om de verf te laten indrogen.
Van een aantal soorten metaalverf (zoals Humbrol MetalCote, Gunze Sangyo Mr MetalColor) verdampen de oplosmiddelen zo snel dat langdurig bewaren vrijwel niet mogelijk is.
4.9.5 Camouflage hulplijnen
Bij het schilderen van camouflage is een schema rondom nodig. Deze kan aan de hand van foto's zelf gemaakt worden. Teken het model van alle kanten na. Doe dit schematisch en breng alleen die details aan die houvast bieden bij de verdeling van de kleuren. Met overtrekpapier een zijaanzicht van de bouwbeschrijving overnemen kan ook, papier omdraaien geeft de andere kant. Arceer nu met potlood de verschillende kleuren in de schema's.
Bij ingewikkelde camouflagepatronen kunnen dunne lijntjes getrokken met een hard potlood (HB of H) op het model helpen bij het bepalen van de contouren. Pas op met zachte potloden, de lijnen kunnen dan door de verf heen zichtbaar worden.
4.9.6 Schilderen
Maak altijd eerst het model oppervlak vetvrij voor met schilderen wordt begonnen. Er zit altijd wel wat vuil, los olie van de mal, vet van vingerafdrukken en dergelijke op. Vetvrij maken gaat het beste met een sopje met wat afwasmiddel erin en een kwastje. Gebruik eventueel wat afwashandschoenen om weer die vingerafdrukken te voorkomen. Laat goed drogen (en niet droogmaken met een stoffige doek!)
Begin bij overlappend schilderwerk altijd met de lichtste kleuren. Een grondlaag (wit of lichtgrijs) levert vaak een beter resultaat op, vooral over geplamuurde delen. Begin op een hoek van het model en werk zo de eerste kleur af. Als je een stuk geschilderd hebt, ga er dan na een tijd niet nog een keer overheen met de kwast, dat geeft alleen maar strepen. Verwacht niet dat alles bij schilderen in een keer dekt. Een aantal dunne lagen is beter. Tussen een verflaag door altijd minstens 24 uur laten drogen! Voor het aanbrengen van de volgende laag kan heel licht opschuren met polijstpapier soms een nog mooier effect geven .
4.9.7 Penselen schoonmaken
Maak penselen direct na gebruik goed schoon. Verfresten afvegen aan stukje (keuken)papier, uitspoelen in peut (of ruitensproeier vloeistof gevolgd door water voor acryl verf) , afdrogen aan keukenpapier, uitwassen onder de kraan met een beetje zeep en goed naspoelen en voorzichtig afdrogen. Bescherm penselen eventueel met een kokertje (bijv. een stukje isolatiemantel van telefoondraad). Er is ook speciale cleaner vaak te koop, maar meestal is er een goedkoper alternatief (peut, water etc.). 
Zet dit kokertje voorzichtig op het penseel als de haren nog wat nat zijn, zodat ze niet om kunnen vouwen. Uitstekende haren van penselen en kwasten afknippen. De haren nooit uit de kwast trekken.
4.9.8 Kwastenpot
Om kwasten schoon te maken wordt vaak een grote pot gebruikt. Hierin zit dan een flinke hoeveelheid peut of thinner. Daar drijven al gauw verfresten in en daar wordt een kwast niet schoner van. Maak even boven de bodem een roostertje van vliegengaas of van een aluminium wegwerpbakje waarin gaatjes zijn geprikt. Kwasten kunnen nu schoongemaakt worden door ze over het gaas te strijken en de verfdeeltjes zakken naar de bodem onder het gaas. Bedenk tenslotte dat thinner en verfresten tot het klein chemisch afval behoren.
4.9.9 Droogtijd
Laat verf altijd goed drogen, dus 24 uur voor matte enamel verf en 48 uur voor enamel glansverf is het minimum. Acrylverf droogt veel sneller, vaak binnen een half uur. Denk om een stofvrije ruimte (bijvoorbeeld vitrinekast, geen kartonnen doos!).
