IPMS Nederland
  • Home
    • Over IPMS Nederland
    • Lidmaatschap / lid worden?
    • Contact-informatie
    • About IPMS (english)
    • Over de website
    • Privacy Verklaring IPMS Nederland
    • Activiteiten reportages (archief)
    • Over de regio's
    • Regio Haarlemmermeer
    • Regio Noord
    • Regio Noord-Holland
    • Regio Oost
    • Regio Utrecht
    • Regio Zuid
    • Regio Zuid-Holland
    • Regio Zuid-West
    • Over de Special Interest Groups
    • SIG Airliners & Civil Aviation
    • SIG Folded Wings
    • SIG KielSog
    • SIG Luchtoorlog 39-45
    • SIG Ned. Militaire Luchtvaart
    • SIG Oost-Europa
    • SIG Scandinavië
    • SIG Schepen
    • SIG Vergeten Conflicten
    • SIG Warships scale 1/350
    • Modelbouw in Plastic (MIP)
    • MIP Redactie
    • IPMS NL Forum (link ->)
    • IPMS NL Facebook (link ->)
    • IPMS NL Discord (link ->)
    • IPMS NL YouTube (LINK ->)
    • IPMS NL Instagram (link ->)
    • IPMS NL social media... spelregels
    • IPMS NL forum.... spelregels
  • Agenda
    • Recensies / Reviews
      • Recensies - Vliegtuigen militair
      • Recensies - Vliegtuigen Civiel
      • Recensies - Voertuigen militair
      • Recensies - Voertuigen Civiel - Auto - motoren
      • Recensies - Schepen
      • Recensies - Diversen
      • Recensies - Decals
      • Recensies - Boeken
    • Nederlandse Militaire Luchtvaart in Plastic
      • Introductie
      • Vliegtuigen ( A )
        • AEG C.IV
        • Aeronca L-3
        • Aerosp. AS-355
        • Agusta AB-204
        • Agusta AB-412
        • Agusta Westland AW139
        • Agusta Westland AW189
        • Airbus A330 MRTT
        • Airspeed Oxford
        • Albatros B.I
        • Albatros B.II
        • Albatros B.III
        • Albatros C.III
        • Albatros C.VII
        • Albatros C.X
        • Albatros D.III
        • Ansaldo SVA.10
        • Armstr.-Whitw. Sea Hawk
        • Auster AOP
        • Aviatik C.III
        • Avro 504
        • Avro Anson
        • Airbus Caracal H225
      • Vliegtuigen ( B )
        • Beech 17 Staggerwing
        • Beech Super King Air
        • Beechcraft T-7/ SNB5/ AT11
        • Bell 222
        • Berkel WA
        • Berkel WB
        • Boeing B737 BBJ
        • Boeing CH-47 Chinook
        • Boeing Scan Eagle
        • Bolkow BO-105
        • Breguet Atlantic
        • Brewster B339
        • Brik (van Meel)
        • Bristol F.2B
        • Bucker Bu-131 Jungmann
      • Vliegtuigen ( C )
        • Caudron G.IV
        • Cessna 180
        • Cessna 402
        • Cessna 404
        • Commonwealth Wackett
        • Consolidated PBY Catalina
        • Consolidated B-24 Liberator
        • Curtiss CW-21/22/Demon
        • Curtiss H-12
        • Curtiss H-75 Hawk
        • Curtiss P-6 Hawk I
        • Curtiss P-40 Warhawk
      • Vliegtuigen ( D )
        • De Brouckere
        • De Havilland DH-4
        • De Havilland DH-9
        • De Havilland DH-82 Tiger Moth
        • De Havilland DH-85
        • De Havilland DH-89 Dominie
        • De Havilland DH-90
        • De Havilland DHC Beaver
        • De Havilland DASH8
        • De Schelde S.20
        • DFW C.V
        • Dornier Wal
        • Dornier 24 K
        • Dornier 228
        • Douglas A20 Boston
        • Douglas C-47 / DC-3
        • Douglas C-54 Skymaster
        • Douglas DC-2
        • Douglas DC-5
        • Douglas Northrop 8A
      • Vliegtuigen ( E )
        • Eurocopter Cougar
        • EMBRAER KC-390
      • Vliegtuigen ( F )
        • Fairchild 24
        • Fairchild PT-19
        • Fairchild PT-26
        • Fairey III.D
        • Fairey Barracuda
        • Fairey Firefly
        • Fairey Swordfish
        • Farman HF
        • Farman F.40
        • Felixstowe F.2
        • Focke Wulf FW-56 Stosser
        • Focke Wulf FW-58 Weihe
        • Fokker A.1 M.8
        • Fokker B.1
        • Fokker C.1
        • Fokker C.4
        • Fokker C.5
        • Fokker C.6
        • Fokker C.7
        • Fokker C.8
        • Fokker C.9
        • Fokker C.10
        • Fokker C.11
        • Fokker C.14
        • Fokker D.3
        • Fokker D.7
        • Fokker D.16
        • Fokker D.17
        • Fokker D.21
        • Fokker D.23
        • Fokker F.7
        • Fokker F.8
        • Fokker F.18
        • Fokker F.27 Friendship
        • Fokker F.27 Maritime
        • Fokker F.28 Fellowship
        • Fokker 50
        • Fokker 60 Enforcer
        • Fokker 70
        • Fokker G.1
        • Fokker S.2
        • Fokker S.3
        • Fokker S.4
        • Fokker S.9
        • Fokker S.11/12 Instructor
        • Fokker S.13
        • Fokker S.14 Mach trainer
        • Fokker T.4
        • Fokker T.5
        • Fokker T.8
        • Fokker T.9
        • Friedrichshafen FF.19
        • Friedrichshafen FF.29
        • Friedrichshafen FF.33
        • Friedrichshafen FF.49
        • Friedrichshafen G.3
      • Vliegtuigen ( G )
        • General Atomics MQ-9 Reaper
        • General Dynamics / Lockheed F-16
        • Gloster Meteor
        • Gotha G.4
        • Gotha WD.11
        • Grumman S-2 Tracker
        • Grumman TBM Avenger
        • Gulfstream G.4
      • Vliegtuigen ( H )
        • Halberstadt CL.II
        • Halberstadt CL.IV
        • Handley Page 0/400
        • Hannover CL.II
        • Hansa Brandenburg W-12
        • Hansa Brandenburg W-29
        • Hawker Hunter
        • Hawker Hurricane
        • Hawker Sea Fury
        • Hiller H-23 Raven
      • Vliegtuigen ( K )
        • Koolhoven FK.31
        • Koolhoven FK.43
        • Koolhoven FK.46
        • Koolhoven FK.49
        • Koolhoven FK.51
        • Koolhoven FK.52
        • Koolhoven FK.56
        • Koolhoven FK.58
      • Vliegtuigen ( L )
        • Lockheed (2)12
        • Lockheed C-130 Hercules
        • Lockheed F-35 JSF
        • Lockheed F-104 Starfighter
        • Lockheed Harpoon PV-2
        • Lockheed Hudson
        • Lockheed Lodestar
        • Lockheed Neptune P-2
        • Lockheed Orion P-3
        • Lockheed T-33
        • LVG B.1
        • LVG B.2
        • LVG C.6 (C.VI)
      • Vliegtuigen ( M )
        • Martin 139 / 166
        • Martin Mariner PBM-5
        • Martin R type
        • Martin S type
        • Martin TA type
        • Martin TT type
        • McDonnell AH-64 Apache
        • McDonnell Douglas (K)DC-10
        • Messerschmitt Me-108
        • Miles Hawk
        • Mitsubishi Ki-21 Sally
        • Mitsubishi Ki-57 Topsy
        • Morane Saulnier AR
        • Morane Saulnier L
      • Vliegtuigen ( N )
        • NHI NH.90
        • Nieuport 11/17 (XI / XVII)
        • Nieuport 21 (XXI)
        • Nieuport 23 (XXIII)
        • Noorduyn Norseman
        • North American B-25 Mitchell
        • North American F-86K Kaasjager
        • North American Harvard / Texan
        • North American NA.16
        • North American P-51 Mustang
        • Northrop NF-5 Freedom Fighter
        • Northrop Shelduck
      • Vliegtuigen ( P )
        • Pander D
        • Percival Proctor
        • Pfalz D.3a (D.IIIa)
        • Pilatus PC-7
        • Piper Cub/ Supercub/ L.4
        • Porterfield 35-70
      • Vliegtuigen ( R )
        • R.A.F Be-2
        • R.A.F SE-5
        • Republic F-84E/G Thunderjet
        • Republic F-84F Thunderstreak
        • Republic RF-84F Thunderflash
        • Robert-Esnault-Pelterie REP 2
        • Rumpler C.I
        • Rumpler C.IV
        • Rumpler C.VI
        • Rumpler C.VIII
        • Ryan STM
      • Vliegtuigen ( S )
        • SAGEM Sperwer UAV
        • Schweizer 330
        • Short 184
        • Sikorsky S-51 / HOS-1
        • Sikorsky S-55
        • Sikorsky S-58 /H-34
        • Sopwith Baby
        • Sopwith Camel
        • Sopwith Pup
        • Sopwith Strutter 1 1/2
        • Spad S.7 (S.VII)
        • Spijker V.1
        • Spijker V.2
        • Sud Aviation Alouette 2 (SE.3130)
        • Sud Aviation Alouette 3 (SE.3160)
        • Supermarine Spitfire
      • Vliegtuigen ( T )
        • Tachikawa Ki-54 Soren
        • Taylorcraft L2
        • Thulin K
        • Thulin LA
      • Vliegtuigen ( V )
        • Vickers Sea Otter
        • Vickers Viking
        • Voisin LA/ LB
        • Vought Kingfisher
        • Vultee Valiant BT-13
      • Vliegtuigen ( W )
        • WACO EGC-7
        • WACO UKC
        • Westland Lynx
        • Westland Wasp
        • White Thompson no.3
      • Vliegtuigen ( Y )
        • Yokosuka Willow K5Y
    • Specials
      • Aerobatic and Display Teams
      • Douglas A-4 Skyhawk jet
      • Harrier / AV-8B jumpjet
      • Saab Draken jet
      • Lijst voertuigen Koninklijke Landmacht
      • Lijst schepen Koninklijke Marine
      • Lijst schepen Nederlandse Koopvaardij
    • Hints en Tips
    • Plastic modelbouw historie
    • Modelbouw winkels Nederland
    • Kleurtabel Fed.Std /BSC/ RAL en meer
    • Walk arounds Vliegtuigen Props/ Aircraft Props
    • Walk arounds Vliegtuigen Jets/ Aircraft Jets
    • Walk arounds Helicopters
    • Walk arounds Schepen / Ships
    • Walk arounds Voertuigen / Vehicles
    • Walk arounds Overig / Others...
  • ESM

ipms logo 150

International Plastic Modellers' Society Nederland

Laatste updates

  • Regioavond Noord Holland 13 juni 2025
  • Welkom...
  • Kovozávody Prostějov - MiG-21F-13 Export Version (1/72)
  • Regio Oost Bijeenkomst 12-04-2025
  • SIG Airliners & Civil Aviation bijeenkomst 15-03-2025
  • Arma Hobby - Nakajima KI-43 II Hayabusa (1/72)
  • Arma Hobby - Curtiss Hawk H-75 A1/A2 (1/72)
  • Regio Zuid-Holland op Bunkerdag 24 mei 2025
  • Regio Zuid-Holland op Modelbouwdag Best 6 april 2025
  • Kovozávody Prostějov - MiG-21F-13/S-106 (1/72) (ENGLISH)
  • Regioavond Zuid-Holland mei 2025
  • Kovozávody Prostějov - MiG-21F-13/S-106 (1/72)
  • Kovozavody Prostejov - Chengdu F-7 (1/72) [ENGLISH]

Login

IPMS leden kunnen inloggen met de ALGEMENE VOOR IEDEREEN IDENTIEKE inlogcode. Deze code staat in MIP 2024-2 (pagina 5). (uw eigen e-mail adres of persoonlijke gegevens spelen geen enkele rol).

  button-lid-worden  

winkelkaart logo

  • IPMS Nederland
  • auto
  • modelbouwhobby
  • bijeenkomsten
  • MIP magazine
  • luchtvaart
  • Facebook
  • schepen
  • walkarounds
Previous Next

4.11 Tips bij het airbrush spuiten

Laatste update: 15 december 2020
14831

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is met het spuiten van modellen meestal veel werk gemoeid. Omdat bij het spuiten een dunne verflaag op het model wordt aangebracht, komen alle details en dus ook onregelmatigheden naar voren. Spuiten vereist dus de nodige zorgvuldigheid bij het bouwen en afwerken van het model. Bovendien moet veel worden afgeplakt, zeker als eenvoudige spuitbussen gebruikt worden.

Voor het spuiten kan gebruik worden gemaakt van kant en klare spuitbusjes of de verfspuit ("airbrush / verfpistool") met perslucht. Perslucht zit in speciale bussen, of wordt verkregen met een compressor. Compressoren uit China zijn tegenwoordig vrijg goedkoop te bestellen via internet.

 4.11.1 Spuitbussen gebruik

Speciale spuitbusjes zijn verkrijgbaar (bijvoorbeeld Humbrol, Revell...), maar het kleurassortiment is vaak beperkt. Zorg dat er enige busjes van dezelfde kleur klaar staan. Schud de bussen minstens 5 minuten. Plaats ze in een emmertje met water van 60 graden. Nadelen zijn dat de luchttoevoer niet goed geregeld kan worden en de grote 'overspray'. Toch is er met afplakken [4.11.7] heel wat van te maken, zeker voor de grotere egale vlakken. Een voordeel is dat de busjes weinig onderhoudswerk vergen. Eerst proefstukje spuiten (op stuk plastic of karton). Pas als dit er goed uitziet op het model spuiten. spraybus
Als de busjes lang staan (ook in de winkel) is de verf vaak niet goed meer. Na afloop busje even op de kop doorspuiten totdat er geen verf meer uit komt en eventueel de kop losmaken en schoonmaken met wat verdunner, daarna de kop heel voorzichtig weer terugplaatsen.

 4.11.2 De speciale verfspuit

Indien men wat vaker verf wil gaan spuiten, dan loont het vroeg of laat de moeite om een aparte verfspuit te kopen. Voor de betere verfspuiten is het alleen een hele investering. Er zijn veel verschillende types en merken.airbrosh

Kijk eens op de webwinkel site van http://www.airbrush-services-almere.nl/

Perslucht [8.4.4] is beschikbaar in speciale drukbussen, maar dit is niet goedkoop en ook niet zo milieuvriendelijk. Bij goed onderhoud gaat een verfspuit jaren mee. Met een eenvoudig plastic verfspuitje kunnen ook redelijke resultaten bereikt worden, waarbij de bundelbreedte enige centimeters bedraagt.

 4.11.3 Preparatie voor het spuiten

Uiteraard moet eerst het modeloppervlak perfect zijn afgewerkt. Alles is namelijk zichtbaar. Om de afwerking te controleren kan er eerst een dun laagje lichtgrijs of wit worden aangebracht [2.4.6]. Zorg ervoor dat het model met een houder vast te houden is. Bijvoorbeeld met een klerenhanger, of een staak in een uitlaatpijp.

 4.11.4 Polijsten van het oppervlak

Om een glad oppervlak onder spuit/schilderwerk te krijgen of echt helder glaswerk, moet er vaak gepoetst worden. Het poetsen bestaat uit drie delen: krassen verwijderen, doffe plekken (fijne krasjes) verwijderen en tenslotte polijsten. Pas op met het al te glad polijsten van plastic waarover geschilderd moet worden: op een te glad oppervlak hecht verf slecht. Het bereiken van een perfecte glanzende laag moet dan ook in een aantal stappen [ 4.10.22 ]

Allereerst moeten krassen en onregelmatigheden worden weggewerkt. Doe dit met polijstpapier of fijn schuurpapier (nat schuren) met een fijn schuurmiddel bijvoorbeeld Jif. Polijstpapier is zeer fijn schuurpapier met een korrel van 4000 tot wel 8000.
if-schuur microsmeshpolijstvijl

Er zijn ook speciale polijstmiddelen [ 4.11.5 ] te koop, zoals van MicroMesh. Denk ook aan nagel polijst vijltjes te koop bij de drogist. 

Zijn putten of krassen te diep, gebruik dan vloeibaar plastic om de kras op te vullen. Gebruik liever geen plamuur, bij het poetsen zullen de randjes gaan brokkelen. Bovendien is de hardheid van plastic en plamuur verschillend, waardoor hoogteverschillen kunnen ontstaan. Laat het vloeibare plastic goed uitharden.

De krassen zijn nu weg, nu moet de doffe plek aangepakt worden, die door het polijsten is ontstaan. Dit kan met een droge doek (spijkerstof of linnen). Door de doek met snelle bewegingen over het plastic te wrijven wordt de doffe plek al een stuk gladder. Druk niet te hard, het plastic kan te warm worden of gaan barsten.

 

 4.11.5 Polijstmiddelen

Tenslotte wordt het plastic gepolijst met een polijstmiddel. Novus en Tamiya compound maken uitstekende pasta's. Ook MIRCO MESH is zo'n merk. Maar in de praktijk voldoen goedkope polijst middelen zoals oude tandpasta of JIF ook!
tamiya-compoundnovus-polish
Gebruik geen Brasso, Zilvo of soortgelijk spul, daar het plastic wordt aangetast door de oplosmiddelen hiervan (oa. ammonia).

Doe wat polijstmiddel op een zachte, schone doek en poets met draaiende bewegingen de plekken op tot hoogglans. Druk ook nu niet te hard en neem regelmatig een nieuw stukje doek met vers polijstmiddel. Direkt na het poetsen het model schoonmaken met water, gebruik een tandestoker om restjes polijstmiddel uit naden te krijgen.

Polijstmiddelen als autocleaner lossen niet op als het model in water met afwasmiddel wordt gewassen, maar wel in alcohol.
Oppoetsbare zilververf als Liquaplate, Humbrol Metalcoat en Takara zijn op te poetsen met zachte tissue.

 4.11.6 Het stofprobleem, het vet probleem en de spuitomgeving

Maak altijd het model oppervlak vetvrij voor met spuiten wordt begonnen. Er zit altijd wel wat vuil, los olie van de mal, vet van vingerafdrukken en dergelijke op. Neem het model eerst af met een licht zeepsopje. Draag hierbij huishoud handschoenen, en doe dit enige uren voor het spuiten. Laat het model goed drogen in een stofvrije ruimte (bijvoorbeeld in een vitrinekast). Neem zeker geen kartonnen doos, want het wemelt daarin van de stof! Door deze reiniging wordt het model ook direct vetvrij gemaakt, terwijl de handschoenen (vette) vingerafdrukken voorkomen. Vlak voor het spuiten kan het model zelf nog even opgewreven worden met een anti-statische doek (voor grammofoonplaten of verkrijgbaar bij de verfzaak).

Heel belangrijk is verder ook het stofvrij maken van de spuitomgeving! Anders komt er alsnog stof in de model verf. Spuiten op een ondergrond van krantepapier is dus onbruikbaar. Neem allereerst de tafel af met een vochtige doek. Leg daarna een ondergrond, bijvoorbeeld met glad papier (reclamefolders...toch nog nuttig!).

Bj het spuiten komt veel verf naast het model terecht ('overspray'). Dek daarom alles goed af. Een redelijke afscherming is een los scherm van wit meubelplaat. Dit wordt scharnierend gemaakt en bij opbergen opgevouwen. Beplak deze met doorzichtig zelfklevend plastic folie (Boeklon), en vervang deze laag af en toe. Ook kan dunne plastic folie worden gebruikt om de spuitplek af te dekken bij witten (verkrijgbaar bij de bouwmarkt). Plak het vast op de randen. Vervang deze foloie regelmatig en je zult versteld staan van de hoeveelheid stof en verf die er zich op verzamelt!

 4.11.7 Afplakken voor spuitwerk

Een model heeft vaak niet maar 1 kleur. Dus is voor spuiten meestal afplakken nodig tussen de meerdere kleuren door. Zwakhechtende tape voldoende zolang er maar schuin over de plakrand gespoten wordt. Richt de spuit altijd zo dat de verfstraal niet onder het plakband kan komen. Als afplaktape bij spuitwerk zijn geschikt:

  • gewoon plakband, maar dan omgevouwen zodanig dat er een plakrandje van een millimeter overblijft. Alleen op zeer sterke onderlaag. Een " klaar voor gebruik"  afplak tape is die van Tamiya; wel duur maar zeer bruikbaar want het hecht vrijwel niet.

masking-tape

  • Een tip is brede tape te kopen en deze in reepjes te snijden. de rest van het af te dekken stuk met A4 velltjes papier afplakken.
  • afplakfolie zoals veelvuldig gebruikt in de grafische industrie, maar ook te koop bij de speciaalzaak (Frisk film; duur). Met deze folie kunnen zeer moeilijke contouren gesneden worden. Het is doorzichtig.
  • grafische tape. Dit is te koop bij de electronica zaak (gebruikt om printplaten te etsen met geleidings- banen), of chirurgische tape (te koop bij apotheek). Het is beschikbaar in verschillende breedtes.
  • het gewone crepetape voor het grovere afplakwerk. Gebruik dit echter zo weinig mogelijk en alleen voor basis lagen spuiten, want het trekt vaak verf mee (Scotch).
  • om een vage overgang te krijgen: maskers van papier knippen. Deze maskers op enkele millimeters boven het modeloppervlak vastmaken met bijvoorbeeld dubbelgevouwen stroken plakband die vlak achter de maskerranden geplakt zijn.
  • is het korrekt plaatsen van de tape echt lastig, dan helpt als uiterste middel het licht bevochtigen met afwasmiddel van de tape. Goed aandrukken, laten drogen en goed schoonmaken voor het spuiten.
  • Camouflage patronen zijn vaak niet scherp met vage randen. Maskeren met flexibele "klei" van Pritt Poster Buddies is dan handig. Maak rollen van dit witte spullen en leg dit op het model in het patroon. Tussen stukken afdekken met papier. Door de hoge rand wordt de rand vaag bij het spuiten. Hergebruik is mogelijk van het spul.

tip-4117Verwijder de tape een kwartier na het verf of spuitwerk, dus nadat de verf iets droog is geworden. Hierdoor wordt de vaak dikkere rand met wat geluk meegenomen en dat voorkomt werk. Mochten er toch wat spetters verf zitten op reeds goed gedroogd spuitwerk, dan voorzichtig afnemen met een stukje tissue of wattenstaafje met wat verdunner. Opstaande randjes wegpoetsen met tand- of polijstpasta in de richting van het donkerste vlak [4.11.5].

Als je verwering wilt aanbrengen op het model, is het soms handig dit te doen voor het afspuiten. Kijk in [ 6.4 ] voor tips, bijvoorbeeld voor 'pre-shading".

danger

 4.11.8 De werkruimte, gezichtsmasker en uw veiligheid

Verf schilderen en spuiten kan behoorlijk schadelijk zijn voor de gezondheid. Het gaat namelijk om het feit dat oplosmiddelen veelal schadelijk zijn.

Een aantal veiligheids maatregelen zijn daarom echt nodig.
- zorg voor ventilatie (nog beter is buiten schilderen of spuiten)
- werk bij voorkeur in een aparte ruimte met een apart afzuigsysteem. Pas op voor de lucht met brandbare verdunner, omdat vonken in de motor van een ventilator deze kunnen laten ontbranden!

masker

 

 

 

- draag een goed veiligheids verf/spuit masker (type is afhankelijk van het type verf etc); 
Bij gebruik van acrylverf tenminste een verfstofmasker voor mond en neus dragen om inademen van de verfnevel te voorkomen. Bij verf met andere oplosmiddelen is het verstandig een dampmasker te gebruiken. Verf en verdunner zijn schadelijk, celluloseverdunner bevat het zeer schadelijke tolueen ! Gas/verfdampmaskers zijn te koop bij verfspeciaalzaken.

Laat U voorlichten door de vakman.  Bedenk dat professionele spuiters ieder jaar een medische controle moeten ondergaan.Onderschat dit gevaar dus niet!

- draag nitril handschoenen en oude kleding.

handschoenen

Zorg verder voor veel licht (liefst natuurlijk daglicht) in de werkruimte [ 4.11.6 ].

 

 4.11.9 Verdunnen van de spuitverf

Voor het spuiten moet de verf meestal verdund worden. De verhoudingen en de verdunners (thinners) verschillen per merk (voor de aparte verdunners zie rubriek 'verfmerken'[4.7]). Sommige merken vereisen terpentine, speciale thinner, water, alcohol of zelfs celluloseverdunner. Lees eerst de aanwijzingen op het verfpotje.

Bij eenvoudige verfspuiten is de beste verhouding 2 delen verf op 1 deel verdunner. Bij de fijnere spuiten kan er meer verdunner gebruikt worden (1:1). Ervaring is hier belangrijk. De verfoplossing moet meestal "melkachtig" dik zijn. Voor het doseren is een eenvoudige pipet of injectiespuit (zonder naald) uitstekend geschikt: de meesten verdragen verdunner goed. Het inschatten van hoe dun de verdunde verf is kan door in de verf een cocktailprikker te dopen; kijk hoe lang het duurt hoe lang de druppel er af loopt.

Voor het beter laten hechten van de eerste verflaag vanm enamel / olieverf (bijvoorbeeld wit), helpt het soms om de verf  [ 4.7 ]  (enamels zoals Humbrol, Revell...) te verdunnen met 1 deel gewone verdunner, 1 deel celluloseverdunner en 2 delen verf.  De celluloseverdunner tast het plastic aan het oppervlak iets aan, waardoor de verf beter hecht. Pas op, want het is schadelijk spul. Draag dus een masker !

Acryl verven hebben vaak hun eigen verdunner, zoals Tamiya. In de praktijk blijkt dat je vaak ook acrylverf kunt verdunnen met een mix van water en "blauw achtige" ruitensproeier vloeistof waar glycol in zit.  Het glycol breekt de oppervlakte-spanning van water.

Ook een mix van alkohol en gedemineraliseerd water werkt vaak goed als acryl verf verdunner. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van Isopropyl Alkohol (IPA), een "vertrager " (retarder) en een "uitvloei verbeteraar" (flowimprover).  In Nederland is de IPA vaak alleen in de vakhandel verkrijgbaar; een retarder van Talens is verkrijgbaar bij de kunst-schilderzaak en een "uitvloei verbeteraar" is eenvoudigweg Glycerine van de ETOS drogist.

Hoe maak je de acryl verdunner?  Maak een hoeveelheid aan met een mix van 50 % IPA alkohol + 50 % Gedemineraliseerd water + aantal druppels retarder + wat druppels glycerine.  (je kunt ook meer IPA Alkohol mengen tot wel 60 tot 70 %, dat maakt het schraler en de bijgemengde verf droogt sneller; je kan dat altijd zelf later bij je mix toevoegen natuurlijk tijdens het verf verdunnen).  Deze aangemaakte verdunner gebruik je om acryl verf zelf te verdunnen. Dat kan 50 % verf +   50 aangemaakte verdunner maar ook wat andere verhoudingen zijn mogelijk afhankelijk van de gebruikte verf. (dit mengsel werkt bij vrijwel alle acryl verf merken inclusief Tamiya).

isopropylalkoholtalens retarderetos glycerine

Laat na aanbrengen op het model acryl verf minstens vier uur drogen en glansverf minstens 24 uur.

 

 4.11.10 Het spuiten zelf

Draag handschoenen of gebruik een zgn. barrierecreme voor huidbescherming.

Breng de verf in dunne lagen aan. Begin met de lichtste kleur. Houd bij het spuiten de verfspuit niet op een plaats, maar bouw het vlak geleidelijk op. Probeer de afstand tussen kop en modeloppervlak constant te houden, de beste afstand is per verfspuit verschillend. Probeer niet alle verf in een dikke laag aan te brengen. Voor het bereiken van een perfecte glanslaag zijn een aantal stappen nodig [ 4.10.22 ] .
Zet de drukregelaar als een compressor wordt gebruikt op ongeveer 1.8 atmosfeer, experimenteer echter hiermee. (Bij drukbussen heeft men langer druk door de bus in een emmer met warm water van ongeveer 50 graden Celsius te plaatsen).

Tijdens het spuiten kan de spuitnaald een verf opbouw krijgen, vaak met spetters tot gevolg. Maak daarom de verfnaald tip tijdens het spuiten dan ook regelmatig schoon met een wattenstaafje gedoopt in de gebruikte verdunner. Indien men langdurig spuit, spuit af en toe wat pure terpentine in een doekje om de kop goed schoon te houden.

Maak de verfspuit DIREKT goed schoon na afloop [ 8.4.2 ]. Wacht daar niet mee en gebruik voor enamel verwijderen terpentine of voor acryl verf verwijderen de alkohol of "blauwe" ruitensproeier vloeistof of het sterkere "Blue Wonder".

 

 

4.6 Keuze van verf en kleurtabel

Laatste update: 12 mei 2020
7668

Het doel waarvoor de verf gebruikt wordt, bepaalt de verfkeuze. Meestal werden in het verleden olieverven (enamels) toegepast, maar ook andere verfsoorten (verf op acrylbasis die steeds beter wordt of olie plakkaatverf) kunnen worden toegepast. Omdat gewone modelbouwverven (enamels en acrylverf) het makkelijkst verkrijgbaar zijn en omdat ze makkelijker te gebruiken zijn, zijn deze de meest voor de hand liggende keus. Plakkaatverf is overigens zeer geschikt voor figuren. 

Een ieder heeft zijn favoriete merk, hoewel de plaatselijke modelbouw/speelgoedwinkel vaak maar een enkel merk voert. Laat daarom de kans niet voorbij gaan om elders eens een paar potjes van andere merken aan te schaffen. Ook bestellen in het buitenland is soms mogelijk, maar wel erg duur [8.13]. 


 colours 

IPMS NL KLEURTABEL

De  IPMS kleurentabel (identiek NedMil site)  kan wellicht helpen met de verfkeuze bij een kleur. De tabel geeft de enamel modelbouwkleuren aan en sinds maart 2014 ook de acryl kleuren.

kleurtabel

 


HUMBROL  heeft ook een kleurtabel. Wel handig, maar het blijven indicaties! (versie zomer 2014). DOWNLOAD de 2 plaatjes eventueel met de (rechter)muisknop.

humbrol-c1

humbrol-c2


Op de zeer goed SCALEMATES website staat een groot overzicht van verfmerken, kleuren en een indicatie met kleurstalen RAL, BSc, Fed.Std e.d.

Kijk op https://www.scalemates.com/colors/

Meer referenties staan vermeld in de kleurreferenties rubriek [ 4.3 ] ...


 

 Wel kleurtje hoort bij welke verf?

app-google  Er is ook een Android App! kijk op:

Hobby Color Converter  (van Pulgadas); deze vind je voor Android in de Google Playstore.

hobby color converter

 

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.pulgadas.hobbycolorconverter

Nodig is wel deze App dan op je mobile of Android tablet te zetten om te gebruiken. We geven GEEN garantie van de nauwkeurigheid!

 


 

 

4.12 Speciale effecten: metaalkleuren

Laatste update: 23 juni 2023
11995

Er zijn verschillende manieren om metalen oppervlakken in model na te bootsen. Het verkrijgen van een zeer glimmend oppervlak is lastig, maar wel mogelijk. Op een klein model moet men hiermee wel voorzichtig zijn, anders valt het veel te nadrukkelijk op. Uiteraard kan men metaal zelf gebruiken, maar ook metaalfolie of verf zijn bruikbaar.

Voorwaarde is echt een krasvrij oppervlak van het model! Dit bereik je met poesten en polijsten. Bijvoorbeeld door allereerst de ergste krassen weg te halen door met steeds fijner schuurpapier "nat" te schuren on de kraan. Vervolgens met een kras verwijderaar (bijvoorbeeld  "Staalfix" poetsmiddel verkrijgbaar bij de buurt super) en de laatste laag krassen weghalen met Tamiya rubbing compound (in tube).

Er is ook polijst papier verkrijgbaar (zoals van K&S flexigrid). Een andere fijne soort polijstpapier is van Tamiya (P2000, nummer 87060). Het is nog fijner dan het polijstpapier 2000 dat je bij een verfhandel kan krijgen. Gebruik veel water bij dit werkje!

 4.12.1 Metaal verven

Het oppervlak dient geheel krasvrij te zijn. Diverse aluminiumverven of andere metaaltinten zijn bruikbaar voor de minder opvallende vlakken. Verven gaat veel beter als de metaalverf gemengd wordt met een klein beetje lichtgrijze verf. Over het algemeen kan over een metaalverflaag maar moeilijk opnieuw geschilderd worden (vooral bij zilververf). Breng deze daarom als laatste aan. Bij schilderwerk blijft het moeilijk om een echte metaalglans te krijgen.

 

 

 4.12.2 Metaal nabootsen met metalcoatverf

De merken Alclad II, Humbrol, ModelMaster, Vallejo en Gunze Sangyo brengen speciale metaalverven in diverse tinten welke met wat oppoetsen een mooie glans krijgen. In de verf zitten metalen deeltjes. Gebruik bij het oppoetsen een pluisvrije doek, zoals een oud T-shirt.

   ============

ALCLAD
Van dit merk is er een serie metaal verven die zeer mooie resultaten kunnen bieden. Er zijn verschillende tinten. De samenstelling is in de loop der jaren wel veranderd. ALCLAD is nu vervangen door ALCLAD II en is nu leverbaar onder het merk MIG (al is niet duidelijk of de samenstelling helemaal identiek is). Het spul is op lak enamel basis..., daarom...

BELANGRIJK:  draag beschermende middelen zoals een gezichtsmasker met filter en VENTILEREN!!  zie [4.11.8])

alclad mig    alclad   alclad 2
Ga als volgt te werk:
1. zorg ervoor dat het te spuiten metalen (plastic) onderdeel (of het hele model indien gewenst) GEHEEL KRAS VRIJ is
2. Maak alles heel goed vetvrij (water met zeep).
3. Voorzie het onderdeel daarna van eerst een matte zwarte laag met verf op Acryl basis (dus op water gebaseerde verf); het klinkt eng dat zwart, maar het zorg er later voor dat het metaal een diepe metaal glans kan krijgen.
4. Spuit daarna over de mat zwarte verf een laag glanzende acryl verf. Deze glanzende acryllaag moet spiegelglad zijn.

5. Laat e.e.a goed drogen


6. Het wordt nu tijd voor het spuiten . (neem de nodige veiligheids maatregelen)!
    Neem de gewenste ALCLAD II metaal verf (er zijn meerdere metaal tinten te verkrijgen van dit merk).
7. Spuit met de verfspuit in zeer dunne lagen deze ALCLAD II op de glanzend zwarte laag. Verdun de verf verder niet. Laat je vooral niet verleiden tot het spuiten van een dikke laag, werk in dunne lagen; op een gegeven moment zal de verf echt dekken over het zwart. Neem tenminste een half uurtje tussen het spuiten van iedere laag .
8. Nadat de ALCLAD II laagjes zijn opgespoten laat e.e.a goed drogen (> 2 uur); in feite is nu het oppervlak voorzien van een dunne opgespoten metaallaag.

Daarna kan het model desgewenst nog worden opgepoetst met een pluisvrije doek. Het resultaat is een echt "metaal" aanblik.
Het model kan desgewenst als nog nodig worden afgeplakt met "Post-it" blaadjes of low tack tape als het maar niet sterk hecht. .

Een goede acrylvernis om over een metalen ALCLAD laag te spuiten (om bijvoorbeeld de decals te beschermen) is Aqua Gloss Clear van MiG onder aanduiding A-Stand MiG-2503. 

   ====================

Vallejo Metal Color
Dit merk heeft ook sinds 2015 een serie metaaltinten op "water acryl" basis. Voordeel is dat het minder agressief is voor de gezondheid en lekkerder werkt. Het is vaak nog wel beter een glans zwarte onderlaag aan te brengen, het metaal lijkt dan wat "dieper". De verf moet zonder verdunning met de verfspuit worden aangebracht. Er zijn verschillende tinten zoals aluminium, koper, chroom e.d.   Het resultaat is prima! 

vallejo metal

   =================

Humbrol MetalCote
Deze verf van jaren geleden al was verkrijgbaar in 4 tinten (2x aluminium, staal, gunmetal). Eerder waren ook messing en goud verkrijgbaar en was de verf ook in spuitbusjes leverbaar, wie deze nog vindt in moet bedenken dat de verf makkelijk uitdroogt, ook in goed gesloten blikjes. MetalCote verf is erg dun en kan met penseel of verfspuit worden aangebracht. De verf kan niet verdund worden en moet tussen 20 en 30 minuten na het aanbrengen opgepoetst worden met een zacht doekje of watje. De glans is te variëren door meer of minder te poetsen. De verflaag wordt in twee dagen keihard en er hoeft dus geen vernislaag aangebracht te worden. Bijzonder is gunmetal: dit is een donkere staaltint met een dun matzwart laagje erover wat nog het meest aan roet doet denken. Bij het poetsen veranderd het zwarte laagje in een diepe blauwachtige staalkleur.
humbrol-metalc

   ===================

ModelMaster Metalizer
Deze van jaren geleden al was verkrijgbaar in 7 tinten, waaronder magnesium, gun metal, exhaust steel en burnt metal. Daarnaast is een speciale verdunner en een sealer (vernis) nodig. Na het aanbrengen kan de verf met een zachte tissue gepoetst worden, daarna moet de sealer aangebracht worden, deze sealer vermindert de glans enigzins maar is nodig om de metaalglans te beschermen tegen veroudering. Verf en sealer moeten met verfspuit worden aangebracht, verfspuit is met terpentine of peut schoon te maken.

   ===================

Gunze Sangyo Mr.Metalcolor
Er zijn diverse tinten verkrijgbaar, waaronder goud en messing. Na oppoetsen wordt een zeer natuurgetrouw metaal effect bereikt. Verf goed schudden en met dun staafje roeren. Aanbrengen met penseel of spuit op een volledig vetvrije ondergrond. Ongeveer 15 minuten na aanbrengen oppoetsen met zacht doekje. Penselen en spuit zijn met terpentine te reinigen. Verdunnen is voor spuiten niet nodig. De verf bevat echt metaal en dit kan na verloop van tijd oxideren (dof en lelijk worden); vernissen is dus aan te bevelen, er is geen speciale sealer verkrijgbaar.
De verf is erg vluchtig en kan ook in een goed afgesloten potje uitdrogen dus is helaas niet lang te bewaren.
guncze-meta ..mrcolor-metals

 

 

   

4.12.4 Metaal nabootsen met metaalpasta

Metaalpasta uit een tube kun je aanbrengen met een wattenstaafje en dan uitpoetsen. Het geeft een echte metaallaag maar is zeer gevoelig voor beschadigingen. 

(1) AK interactive metal paste "true metal"

Er zijn van dit merk diverse tinten in tubes te koop.

ak metal paste

(2) Rubb and Buff. Dit is een oud goedje en tinten kan met kleine hoeveelheden olieverf. Ook is een iets andere tint te verkrijgen door een onderlaag van lichtgrijs voor een lichte metaaltint of een donkergrijze laag voor een donkere tint te gebruiken. Als decals worden aangebracht, deze direct op de juiste plaats aanbrengen.
rubbbuff

 4.12.5 Metaalverf spuitbussen

De kleine, kant-en-klare spuitbusjes met metaaltinten kunnen ook mooie resultaten geven. Probeer alles uit op een oud model. Soms is de struktuur van de verf te grof. Afplakken is vaak nodig, maar pas ermee op, want de verf beschadigt snel door afplakband.

 

 4.12.6 Oud metaal nabootsen

Oud verweerd metaal kan men nabootsen door gewone metaalverf niet met de kwast of spuit direct aan te brengen, maar door dit met een pluisvrije doek stukje bij beetje aan te brengen en te verdelen. Het beste werkt het bij modellen met zilvergrijs plastic. Het geeft een sterk verweerd uiterlijk.

 

 4.12.7 Metallic simuleren

Voor diepglanzende metallic kleuren kan men over gespoten oppervlakken van een kleur de transparante versie van dezelfde kleur aanbrengen. Gebruik bijvoorbeeld een Tamiya ondergrond gevolgd door de juiste Tamiya transparante tint. Meng een beetje zilver-, messing of goudkleurige verf met de transparante tint en breng een dun laagje aan, gevolgd door enkele dunne lagen puur transparant.

 

 4.12.8 Metaal en decals

Voor kleine, metalen vlakjes kan men voorzichtig de gewenste metaalkleur over een decal heenspuiten. Uitknippen, voorzichtig afweken en aanbrengen. Dit scheelt veel afplakwerk en geeft een mooie, rechte begrenzing. Verweren van decals op metaal zelf kan met potloodschraapsel.

 

 4.12.9 Metaal en aluminiumfolie

Gewone huishoud-aluminiumfolie kan ook gebruikt worden als een laagje over het model. Ook verpakkingen van chocoladerepen kunnen wel eens gebruikt worden. Deze folie is bovendien veel dunner dan huishoudfolie.

aluminiumhuishoudfolie

Beide kanten van de folie hebben een verschillende tint. Het koken in een sopje met eierschalen geeft aparte tinten. Allereerst wordt de folie op maat geknipt. Druk de folie op de contour/ paneellijn en knip het uit. Het model ter plaatse dan insmeren met glanslak zoals acrylvernis.Werk met kleine stukjes: breng het aan met een acrylvernis achterop en wrijf met een wattenstafje uit over het (gekromde) oppervlak. Paneellijntjes voorzichtig inwrijven met een prikkertje. Na droging met een scherp mes op maat snijden en het paneel ernaast gaan aanbrengen. Door iets overlap met het alu folie kun je overgangen goed wegwerken. De stukjes folie weer aanbrengen en naar buiten toe uitwrijven. Het is een zeer tijdrovend werkje, zeker voor veel panelen, maar geeft wel een erg mooi resultaat. Overigens is het niet nodig om het hele model ermee te bedekken.

 

baremetfoil
Een andere mogelijkheid is het gebruik van speciale folie van BareMetal Foil (die heeft al een plaklaagje en is dunner dan huishoud folie) of ScaleMaster's Crome Foil.

 

Voor kleine vlakjes en het maken van spiegeltjes is dikke folie vaak ook is gebruiken. Sommige hebben een lijmlaagje aan de achterzijde. Te koop in bouwmarkt of speciaalzaak op internet.

metaalfolie

 

 4.12.10 Zilververf 'fijnschrijvers'

Naast de grote verfstiften van Tamiya zijn er in de kantoorboekhandel stiften te koop in de kleuren goud en zilver met een veel fijnere punt (bv. Bruynzeel 'Silver' of Pentel Paint Marker Super Silver Fine Point). Maximale lijnbreedte ong 1,5 mm op een plat oppervlak, met een snellere beweging is 0,5 mm ook mogelijk. Zilverschrijver is ideaal voor chroomstrips op auto's. Verf hecht goed en kan tegen aanraken. Waarschuwing: verf bevat giftig oplosmiddel Xylol, houdt de pennen ver van kinderen en was na gebruik de handen goed.

 

 4.12.11 Bescherming metaaltint

Metaalkleuren kunnen gevernist ("afgeschermd tegen oxidatie" ) worden met acrylvernis [4.8].  Met 'witte' acrylvernis wordt het resultaat wat doffer en minder diep, met Johnson Future of verdunde Tamiya acryl-glansvernis wordt een mooi hoogglans resultaat verkregen. Pas op met de Tamiya vernis, breng een zeer dun laagje aan om problemen met de krimpende laag te voorkomen!  Gunze Sanyo heeft ook een speciale acryl metal sealer, vreemd genoeg genoemd "mr.metal primer".
tip-gunze-primer

Glanzend chroomwerk vernissen met glansvernis! Gebruik voor oude auto's zo'n oud blikje vergeelde Humbrol vernis.

4.8 Gebruik acrylvernis

Laatste update: 23 juni 2023
9590

Er zijn verschillende soorten acrylglansvernis verkrijgbaar, zoals de glasheldere vernis van Tamiya (X-22), Gunze Sangyo en de Talens (Rembrandt serie 3). Met de witte soort zijn wat leuke dingen te doen:

  • Plakken van kleine deeltjes.
  • Vernissen van (opgepoetste) metaalverf.
  • Plakken van decals als alternatief voor het Microscale systeem [6.2.2.1]
  • Maken/repareren van decals [6.2.7] 

Eerst wat over de eigenschappen. Acrylvernis is niet echt glanzend, maar heeft een satijnglans. De vernis hecht op vele oppervlakken (ook van metallics) en tast onderliggende verf en decals niet aan. De vernis droogt zeer dun op, ook al is er een behoorlijk dikke laag opgebracht. Een onregelmatig dikke laag droogt strak op, maar vertoont verschillen in glans. De vernis is kleurloos, verkleurt niet in zonlicht en de laag is blijvend flexibel. Natte vernis is oplosbaar in water, eenmaal droog kleurt het in aanraking met water nog wel wit, maar lost niet meer op. Na het drogen is de helderheid van de vernis weer hersteld.


Ook Johnson 'Pledge" Future/Klear vernis [ 6.3.1 ] is vergelijkbaar met witte acrylvernis, dit droogt keihard en glanzend op. 
johnson-futurejohnson-kleer  gunze h30 acryl   gunze flat clear  alclad aqua gloss      

Ook de acrylvernis van Gunze Sangyo (clear of mat flat clear) is zeer goed. Veel modelbouwers zijn ook enthousiast over de Alclad Aqua Gloss (tegenwoordig MiG A-Stand A.Mig 2503)(niet te verwarren met hun enamelvernis/ klear coat, dat werkt niet best).

 

 4.8.1 Plakken van kleine deeltjes

Acrylvernis is geschikt voor het plakken van onderdelen die te klein zijn om met houtlijm of superlijm te plakken. Gebruik de witte soort (Talens). Dit is wel geduldwerk omdat de vernis maar langzaam droogt vergeleken met lijm. Het resultaat is echter mooi omdat de vernis sterk krimpt en vrij taai is.

 

 4.8.2 Vernissen van metaalverf

De acrylvernis tast geen onderliggende lagen aan en metallics zijn hiermee goed beschermd. De metaalkleur wordt iets wel helaas minder diep en het resultaat krijgt meer een satijnglans [4.12].

Het merk ALCLAD heeft een speciale metal vernis. Met de nieuwere doorzichtige vernissen van ALCLAD zijn verschillende ervaringen vernomen en sommige bouwers hebben last van plakkerig blijvende lagen. (wie heeft daar goede ervaring mee?) 

Gepoetste verf die nog enigszins afgeeft na droging kan het best worden bespoten met vernis, maar verven met een penseel geeft ook een mooi resultaat. Op zeer gladde oppervlakken wil de (verdunde) vernis wel eens terugkruipen bij gebruik van een penseel. Schilder in dat geval zoveel mogelijk van rand tot rand of laat de vernis wat indikken.

 4.8.3 Plakken van (niet al te dikke) decals

Soms is het Microscale decal systeem niet goed bruikbaar, of blijkt tijdens het opbrengen van de decals dat ze niet goed hechten of niet in naden zakken. Met acrylvernis is de boel dan vaak nog te redden: overtollig water rond decal opdeppen op het model, decal optillen, met een kleine penseel wat vernis tussen decal en model aanbrengen (acrylvernis lost op in water en verdeelt zichzelf dus onder de decal) en laten drogen. Water en vernis niet onder de decal uitpersen! Als de decal in diepe naden moet zakken kan voorzichtig drukken met een doekje bevochtigd met heet water helpen. De vernis krimpt sterk en droogt aan de randen het eerst. Zodoende wordt de decal tegen het modeloppervlak aangezogen. Het kan uren duren voordat de decal goed vastzit, dus wees voorzichtig en beweeg de decal niet meer zodra de vernis aan de randen begint te drogen.

 4.8.4 Maken van kleine decals

Acrylvernis heeft de eigenschap drukinkt van glad papier te lichten. Beeldmerkjes... kunnen dus in decals worden veranderd door er enkele laagjes vernis op aan te brengen en vervolgens het papier van de vernislaag af te weken. Het opplakken van de zo gemaakte decal kan ook met wat vernis gedaan worden.

 4.8.5 Repareren van decals

Ongebruikte decals die barsten vertonen, verdacht dun zijn, in water uit elkaar vallen, of waarvan de vernislaag afgeschuurd is, zijn te verstevigen met een of meer lagen acrylvernis. Nog beter werkt MicroScale Liquid Decal Film die een nog mooier resultaat geeft. Acrylvernis reageert niet op decalsapjes zoals Micro Set en Sol, Microscale Liquid Decal Film echter wel.

 

4.1 Inleiding verftechniek

Laatste update: 20 april 2018
2275

Hoe onze modellen geschilderd of gespoten (moeten) worden, heeft al tot heel wat discussies geleid. Wat is de juiste kleur, hoe moet de tint zijn, hoe moet verwering nagebootst worden... al deze vragen lijken geen eenduidig antwoord te hebben. Toch zijn er wel enkele richtlijnen te geven. De bedoeling van dit tip hoofdstuk is om ideeën aan te dragen.

Pagina 4 van 4

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  1. Home
  2. Tips
  3. 4 - Verf- en Spuittechnieken

ESM logo 2014    

facebook logo2    instagram ipms    discord logo  youtube logo

Activiteiten binnenkort.......

    17 Jun 2025 | 19:00 - 22:00 Regioavond Zuid-West - 17 juni 20 Jun 2025 | 19:00 - 22:00 Regioavond Utrecht - 20 juni 01 Jul 2025 | 19:00 - 22:00 Regioavond Zuid-Holland - 1 juli 05 Jul 2025 | 13:00 - 16:00 Regiomiddag Noord - 5 jul 05 Jul 2025 | 14:00 - 17:00 SIG Ned.Mil.Lucht bijeenkomst - 5 juli 11 Jul 2025 | 19:00 - 22:00 Regioavond Utrecht - 11 juli 15 Jul 2025 | 19:00 - 22:00 Regioavond Zuid-West - 15 juli 19 Jul 2025 | 10:00 - 13:00 SIG Airliners & Civil Aviation - 19 juli 05 Aug 2025 | 19:00 - 22:00 Regioavond Zuid-Holland - 5 augustus 16 Aug 2025 | 13:00 - 16:30 Regiomiddag Oost - 16 aug

Copyright © 2025 - IPMS Nederland