IPMS Nederland - Fokker S.14 Machtrainer

: Laatste update: 12 maart 2018; 588

....

Fabriek	Fokker
Vliegtuig	Mach trainer
Type-aanduiding	S.14
Cat 3 -- totaal 19 stuks

Informatie:

S-14 "Mach trainer" lesvliegtuig van Fokker, een uniek toestel voor die tijd. Na de Tweede Wereldoorlog werd de N.I.V. (Nederlands Instituut voor Vliegtuigontwikkeling) opgericht. Een van de eerste opdrachten was het ontwerpen van een straaltrainer met als uitgangspunt Engelse eisen. Het kwam dan mogelijk in aanmerking om de standaard jet-trainer voor de NAVO landen te worden. Een van de argumenten voor de ontwikkeling was dat men de overgang van propellertoestel naar straalvliegtuig te groot achtte. Dit resulteerde in de Fokker S-14 (model 240), het eerste straalvliegtuig van Fokker. Het was de eerste zuivere straaltrainer ter wereld.

Op 19 mei 1951 was het prototype, K-1 gereed voor de eerste vlucht. Fokker’s chef-invlieger Gerben Sonderman zou het toestel in vliegen. Bij de eerste vlucht merkte de vlieger dat de hoofdlandingsgestel niet geheel inklapte en maakte meteen een voorzorgslanding. Na enkele uren sleutelen was het probleem verholpen en werd het testprogramma uitgevoerd. Nu echter kwam het landingsgestel niet naar buiten. Sonderman maakte een buiklanding op het gras naast de baan. Het toestel kon worden hersteld. Op 15 juli 1951 stond het prototype op de Fokker-stand op de Parijse Luchtvaartsalon opgesteld, al was het over de grond vervoerd.

Het prototype was voorzien van een Rolls Royce Derwent V straalmotor maar ook de Nene was een optie. De gehele constructie is lichtmetaal, en het toestel is voorzien van een Rolls Royce Derwent straalmotor met een pneumatisch druksysteem. Verdere systemen waren eenvoudig zoals een VHF radio en een Lear ADF. Het was als trainer onbewapend. De S-14 was een stabiel, eenvoudig te vliegen toestel met lage onderhoudskosten. Het was speciaal omdat leerling en instructeur naast elkaar zaten met een naar achter schuivende kap. De leerling kon zich dan eerst concentreren op het straalvliegen.

De productieversie van de S-14, bestemd voor de KLu werd uitgerust met de krachtiger Rolls Royce Derwent VIII. De eerste kist maakte op 15 januari 1955 de eerste vlucht.

(Ook in het buitenland was interesse, zoals Zweden. Ook verwierf Fairchild de licentierechten en zouden er vijftig aan Brazilie worden geleverd, waarvan er vijfenveertig door de Braziliaanse Fokker vestiging zouden worden gebouwd. Mede door het Amerikaanse MDAP werd de markt overspoeld met Lockheed T-33 straaltrainers, daarmee de kansen voor de Fokker S-14 tot nul reducerend. Ook mede door het op de markt komen van de Fouga Magister, maakte de S-14 geen kans meer voor de voorgezette opleiding).

Fokker besloot later hun oorspronkelijke prototype uit te rusten met de krachtiger Rolls Royce Nene 3 van 2315 kg stuwdruk. Het toestel kreeg hierdoor wat hogere prestaties en zou beter geschikt zijn voor de gevorderden opleiding. Deze uitvoering, bekend als Machtrainer II maakte op 23 oktober 1953 de eerste vlucht. Ondanks alle lovende rapporten over deze variant werden helaas geen orders geplaatst. Het toestel kwam op 21 augustus 1961 in dienst als PH-XIV bij het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart (NLR) Laboratorium. Na uitdienst stelling kwam het toestel K-1 terecht in het Aviodome op Schiphol, later Aviodrome op vliegveld Lelystad.

Gegevens:
Rolls Royce Derwent VIII straalmotor (KLu) met 3500 lb stuwdruk
Spanwijdte: 12,02 m
Lengte: 13,3 m
Maximum snelheid: 730 km/u
Leeggewicht circa 3750 kg
Maximum gewicht circa 5350 kg
Plafond circa 11200 m
Vliegbereik: 900 km
1 instructeur en 1 leerling, side-by-side
Geen bewapening (trainer)
Twee Mk.2FK schietstoelen

Literatuur:
Modelbouw in Plastic, MIP		-	1983-2	IPMS Nederland
Fokker S-14	uit serie luchtvaartencyclopedie	Harm Hazewinkel	okt 1975	Afd. Luchtvaartkennis
Fokker, the man and his aircraft		Hegener		Harleyford publications
Fokker S.14 Machtrainer in dienst van de Nederlandse Luchtvaart	standaard werk	Braas en Vredeling	2009	Geromy uitgevers
Piloot en vliegtuig			2002-pag 881	Reed
Flight artikelen en advertentie	fokker-s14-flight-advertentie.pdf fokker-s14-flight-page68.pdf fokker-s14-flight-page69.pdf	-	1952	Flight magazine

Websites:

IPMS NL Walkaround Fokker S-14

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze

: Laatste update: 08 september 2019; 813

Cat 3. KLu

20 stuks , kenmerken L-1 t/m L-20

Het type Fokker S-14 was van 1955 tot 1967 bij de KLu in dienst. In 1952 werd door de KLu een bestelling van 20 stuks geplaatst welke zouden worden voorzien van de Derwent VIII motor, het type motor dat ook in de Gloster Meteor zat.

Op 20 augustus 1955 arriveerde de eerste S-14 met registratie L-1 voor de KLu op vliegbasis Twenthe. De laatste twee, met registratie L-14 en L-20, arriveerden half november 1955. De KLu toestellen hebben verder zonder problemen dienst gedaan. Het werd wel "de plank" genoemd door de vliegers gezien zijn rechte vleugel. De kisten vlogen o.a. vanaf Twenthe, Ypenburg en Soesterberg. Ook werd het instrumentvliegen beoefend. September 1967 ging de laatste S-14 uit dienst bij de KLu.

Foto: Defensie voorlichtings-Centrum / Ministerie van (used with permission)

Foto: M. de Vreeze (used with permission)

Foto: Wilko Jonker (used with permission family)

Foto: dhr. F. Goth via en met dank aan de Afd.Luchtvaartkennis (used with permission)

Instrumentenpaneel. Foto: Collectie M.de Vreeze (used with permission)

en een tekening: Collectie M.de Vreeze (used with permission)

Indruk van de Nene motor van de Machtrainer II; in de KLu kisten zat echter een Rolls Royce Derwent 8 motor . Foto: Collectie M.de Vreeze (used with permission)

Registratiegegevens:
Registratie	Constructie-nummer	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
L-1	7346	11-08-1955	15-05-1962	Gesloopt 1964 na nog een tijdje poortwachter op Twenthe
L-2	7347	11-08-1955	24-05-1963	Gesloopt 1963
L-3	7348	30-08-1955	17-07-1963	Gesloopt 1963
L-4	7349	.	20-10-1955	De L-4 was bijna afgeleverd aan KLu maar werd uitgeleend aan Fokker voor een USA demo. Werd in oktober 1955 verscheept naar de Verenigde Staten. Helaas verongelukte de befaamde Fokker testvlieger Gerben Sonderman op 20 oktober 1955 bij het vliegveld van Fairchild Aircraft Corporation te Hagerstown USA tijdens de uitvoering van een vrille vlucht. De L-4 vloog in feite dus nooit voor de KLu.
L-5	7350	29-09-1955	09-07-1962	Afgeschreven?
L-6	7351	08-02-1957	09-09-1963	Gesloopt 1963
L-7	7352	29-10-1955	28-05-1964	neergestort Heenvliet? Afgeschreven
L-8	7353	31-12-1955	28-03-1963	Gesloopt 1963
L-9	7354	14-06-1956	07-07-1964	Gebruikt voor instructiedoeleinden in 1966 gesloopt.
L-10	7355	31-12-1955	17-10-1963	Gesloopt 1964
L-11	7356	27-01-1956	07-07-1964	Gebruikt voor instructiedoeleinden Anthony Fokkerschool Den Haag; later naar MLM
L-12	7357	21-01-1956	07-07-1964	Gebruikt voor instructiedoeleinden tot 1966;
L-13	7358	16-06-1956	07-01-1965	Gebruikt voor instructiedoeleinden tot 1966
L-14	7359	01-11-1956		Bewaard (soms als L-37 LETS en L-20 HTS)
L-15	7360	13-12-1956	07-01-1965	Gebruikt voor instructiedoeleinden tot 1965
L-16	7361	11-01-1957	07-07-1964	Bewaard
L-17	7362	03-12-1956		Bewaard , Stichting Historische Vlucht Gilze Rijen
L-18	7363	06-12-1956		Bewaard (was o.a monument Ypenburg)
L-19	7364	13-12-1956		Gesloopt
L-20	7365	06-12-1956		Gesloopt / voor brandweeroefeningen?

Bronnen o.a. [B17] Vlucht.tijd , [B32] KLu.regis. , [B18] KLu.Vliegt.

Opmerking: de "K-1" (c/n 6289) is alleen door Fokker voor de demo en prototype gebruikt en werd later voorzien van een krachtiger motor; ging later naar NLR (PH-XIV) en daarna naar het Aviod(r)ome (niet bij KLu gebruikt) .

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

: Laatste update: 11 maart 2018; 343

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

Hier met Fokker prototype met fictief Klu "K-1" regi. Bleef Fokker eigendom. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

In eerste KLu schema rond 1953. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Hier met een cheatline. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Onderaanzicht, handig voor de modelbouwer. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met dayglow vlakken. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

In de landing met open remkleppen. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Staartdetails. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Klaar om te gaan. Let op de ladder. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Pegasus embleem hier op de staart van de "L-12". Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Met dank aan het NIMH.

: Laatste update: 16 augustus 2019; 848

MODELBOUW FOKKER S.14 MACH TRAINER

Modellen (type)	? nooit gezien @ moeilijk te vinden	? never seen @ hard to find
1/72	1/48	1/32
CMR Czech (review) / Alliance (resin) CMK (resin) Alpha/IPMS-NL (vacu) @	Geromy (resin)	-

> beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal; (best kit listed first);

BOXART

Kleurenschema: (kijk in kleurentabel voor modelbouwkleuren)
Schema	Algemeen	Kleur boven- en zijkanten	Kleur onderzijde	Details	Opmerkingen
(a)		< K130> aluminium verf	< K130> aluminium verf		overall, met soms < K140> rood-oranje vlakken; soms gele strepen; soms blauwe cheat line op de romp

EXTRA MODELBOUW INFORMATIE:

Het toestel is niet blank metaal maar aluminium verf geschilderd. Verder was er in de praktijk nogal variatie in de dayglow (rood-oranje) vlakken en roundels, kijk dus naar foto's voor het gewenste model.