Laatste update: 24 oktober 2021

1883

.

Informatie:

De Amerikaanse Lockheed fabriek ontwikkelde eerst hun Model 10 als passagiersvliegtuig in de dertiger jaren. Daaruit werd ontwikkeld de kleinere Model 12. Deze was bedoeld als snel zakenvliegtuig en maakte de eerste vlucht  in juni 1936. Het vliegtuig vloog uitstekend en was net als de 10 geheel gebouwd in lichtmetaal i.p.v. hout. Het toestel had een dubbele besturing voor 2 piloten en in de romp konden bijvoorbeeld 3 x 2 stoelen in een vrij luxe cabine worden geplaatst.

Het Model 12 werd genoemd de "Electra Junior" en was ook bekend als de Lockheed 12 of L-12 en de eerste vlucht was juni 1936. Maar omdat het kleiner was dit type niet erg populair bij luchtvaartmaatschappijen maar werd wel veel gebruikt door zakenmensen en overheden (en later voor militaire taken aangeduid als C-40).

De bewapende militaire versie was de Lockheed 212, een L-12A met bewapening: een optioneel vast machinegeweer in de rompneus, een beweegbaar en intrekbaar machinegeweer in een koepeltje op de rug en indien nodig nog 8 lichte bommen. Deze militaire versie kwam in 1938 op de markt en was ook geschikt als klein patrouillevliegtuig. 

------------

[ De Electra werd ook doorontwikkeld tot een grotere Lockheed 14 Super Electra voor passagiersvervoer. De KNILM opgericht juli 1928 in Nederlands Indië had er een aantal. Ook het KLM West Indisch bedrijf op Curaςao had een aantal  Super Electra's die vlogen tijdens de Tweede Wereldoorlog in de West.

 .

FOTO GALERIJ:

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2004 door M.de Vreeze

Laatste update: 11 maart 2018

1891

Cat 3.  LSK (latere KLu)

5 stuks L-12 toestellen bij KLu circa 1945-1952 met diverse kenmerken o.a. T1-T5  

( De T-5 kwam van de RAF "Allied Flight" en latere no.1316 flight).

Werden in Nederland direct na het eind van de Tweede Wereldoorlog ingezet en de kisten vlogen bij LSK no.334 squadron tot 1952.

Lockheed 12a , de L2-38 ofwel de T-2  bij het voormalige MLM te Soesterberg. Foto: M. de Vreeze (used with permission)

Zie de registraties hier...

..

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

Laatste update: 11 maart 2018

1437

Foto Selectie uit de Beeldbank NIMH van Defensie die voor plastic modelbouwers handig kunnen zijn. (gefaciliteerd en beschikbaar gesteld middels insluitlinkjes door het instituut NIMH) :

L-12A met regi "T-3" ofwel L2 die later ook vanuit Valkenburg vloog. Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Foto: Beeldbank NIMH (linked with permission)

Laatste update: 16 oktober 2021

3106

Cat 5. ML-KNIL

12 stuks

De ML-KNIL in Indië had behoefte aan een meermotorige overgangstrainer en de Lockheed 112 (de militaire versie van de Lockheed 12 Electra Junior) was kandidaat. In september 1938 werden echter 12 kisten van Model 212-26 (de militaire versie met mitrailleurkoepel) besteld. De ML-KNIL was de eerste klant die deze versie wilde en dus werden bij Lockheed Burbank door Nederlanders afnameproeven gedaan ondersteund door het Nederlandse Ned.Luchtvaart Laboratorium. Dit verliep naar wens en juni 1939 werden de kisten verscheept vanuit Los Angeles naar Soerabaja in Indië. In oktober 1939 werden nog eens vier extra Lockheed 212A-14 toestellen besteld bij Lockheed die april 1940 naar Indië werden geleverd.

(Er waren ook een aantal civiele KLM Lockheed 14 Super Electra's voor het KLM West Indisch bedrijf op Curaçao afgeleverd vanuit de Lockheed fabriek in California; zie info onderaan dit artikel).

Nederland werd mei 1940 aangevallen door Duitsland en besloten werd in Indië de militaire strijdkrachten in de archipel snel te versterken. De geplaatste bestellingen werden niet altijd gehonoreerd door de Amerikanen i.v.m. de oorlogsdreiging over de hele wereld. Ook was er een groot tekort aan motoren. Eind 1941 waren er weer zo'n 10 toestellen leverbaar en nog 10 stuks besteld maar allen van Model 12 zonder bewapening. Het schip ms. Kota Baroe was rond 27 februari 1942 al aangekomen in Tjilatjap aan de zuidkust van Java en al gelost. De ms. Tarakan week uit naar Sydney met aan boord 2 Lockheed 212 kisten (L2-34 en L2-31 of L2-33) waar het april 1942 werd gelost. (zie hieronder).

(Meerdere vrachtschepen waren ook onderweg met diverse andere vliegtuigtypen. De schepen ms. Zaandam en ms. Sloterdijk waren ook aangekomen in Tjilatlap aan de zuidkust van Java eind februari / begin maart 1942 maar kregen de opdracht uit te wijken naar Fremantle bij Perth in Australië. De andere schepen weken ook uit zoals ms. Tossair naar Melbourne, de ms. Tjibesar waarschijnlijk naar Albany. De ms. Tabian waarschijnlijk naar Fremantle waar het begin maart 1942 arriveerde, de ms. Tjinegara, ms. Tabint en ms. Bantam naar de haven van Sydney in april 1942).

Diverse Lockheed 12 vliegtuigen nog bij Lockheed fabriek ten tijde van de Japanse aanval op Java werden uiteraard niet meer verscheept en een aantal kisten werd vanaf mei 1942 gebruikt voor opleidingen op RNMFS Jackson in de USA (zie 7.Ops USA).  

Rond de Japanse aanval op Indië januari 1942 waren circa 12 toestellen beschikbaar op Kalidjati. De L-212 kon bewapend worden met 8x 50 kg bommen met in de vloer twee openingen voor bommenrichtkijkers en in de rugkoepel zat een 7.7mm machinegeweer. Er waren echter nog niet voldoende bemanningen opgeleid, dus moest er geïmproviseerd worden. De kisten werden geplaatst op veld Maguwo bij Djokjakarta en met 9 kisten werden zeeverkenningen uitgevoerd. Ze werden daarna ook gebruikt vanaf andere vliegvelden zoals Pameungpeuk bij de kust en na ontdekking in februari 1942 door de Japanners naar het drassige Bandjar. Er werd uiteindelijk besloten maart 1942 tot evacuatie naar Australië. Helaas lukte dat niet meer en veel toestellen werden onklaar gemaakt zoals zo'n 6 kisten bij de vliegschool die op het nieuwe veld Tasik Malaja stond. Verder waren nog 2 toestellen op veld Boea Batoeweg bij Bandoeng. Waarschijnlijk zijn 2 Lockheed 212 kisten door de Japanners later nog gebruikt. Eén kist ontsnapte na provisorische aanpassingen begin maart 1942 via Medan naar het Britse Ceylon.

 ---------------------

In Australië, Brisbane werd oktober 1942 het Nederlandse no. 1 NEITS (Netherlands East Indië Transport Sections Brisbane) opgezet. Ze gingen vliegen met een allergaartje aan kisten. Een aantal Lockheed 12 kisten van RNMFS Jackson die waren overgekomen uit de USA vlogen daar later ook bij. De Lockheed kisten hadden geen camouflage kleuren en werden hernummerd en het totaal in gebruik in Australië was eind 1944 waarschijnlijk vijf kisten (waarvan de L2-35 nu L2-100 vloog vanaf Merauke op Nieuw Guinea bij no.120 squadron).

Na de Japanse capitulatie augustus 1945 was het NEITS omgezet in RAAF no. 19 NEI squadron. Vervolgens werden vijf Lockheed 12 toestellen overgebracht naar het bevrijdde Indië vanuit Australië. Ze gingen na onderhoud vliegen vanaf Tjililitan om o.a de bevrijdde kampen te bevoorraden. Daarna werden de kisten na een paar jaar in opslag gestaan te hebben maart 1948 weer ingedeeld bij de vliegschool op Kali Djati. De leerling vliegers leerden om te gaan met meermotorige toestellen en het nachtvliegen. Er werden nog een paar Lockheeds toegevoegd en ze speelden nog een rol bij de Eerste Politionele Actie in juli-augustus 1947.

(Zie de ML-KNIL registratie tabellen).

 -----------------

(Het Indisch passagiersbedrijf van de KLM, de KNILM had in Indië 5 ? Lockheed 14 Super Electra's. Dit type was een doorontwikkeling van de Electra en veel groter voor passagiersvervoer. Eén kist PK-AFO was verongelukt bij Den Pasar op Bali op 22 januari 1940.

Vier Lockheed L-14-W62 Super Electra toestellen van de KNILM werden gecharterd door de ML-KNIL en gecamoufleerd in "jongblad" en "oudblad" schema. Ze evacueerden februari 1942 naar Australië vanwege de Japanse dreiging. Mei 1942 werd de KNILM vloot verkocht die "vrijwel opgevlogen" was aan de USAAF. Drie toestellen kregen vervolgens USAAF serienummers en deden transporttaken in Australië).

Lockheed 12 . Foto uit en met dank aan collectie Afd.LuchtvaartKennis voor leden (used with permission)

L12 in de USA op Twinty Nine Palms, 1942. Deze waren in gebruik op Jackson en waren er geland tijdens een training. Let op de opvallende opschriften. Foto: Nationaal Archief (used with permission). 

Lockheed 12, 1947 in Indië met vlaggen. Foto: Nationaal Archief (used with permission). 

 .

 . 

 .

-----------

Opmerkingen: Het KLM West-Indisch bedrijf dat vloog vanaf Curaçao in het Caribische gebied had ook een aantal KLM vliegtuigen. Vanaf 1938 verkreeg men Lockheed 14 Super Electra KLM toestellen: PJ-AIP "Parkiet", PJ-AIT "Troepiaal", en later ook met de PJ-AIK "Kolibri" en PJ-AIM "Meeuw". Deze KLM vliegtuigen werden echter aldaar niet voor militaire aanvalstaken ingezet gedurende de Tweede Wereldoorlog maar wel voor regelmatige militaire transportvluchten in de regio. [ De 'Parkiet" verongelukte  22 augustus 1942 op een vlucht van Paramaribo naar Curaçao nabij Piarco ]. 

 --------------

Bronnen o.a. [B1] MIP 1999-3 , [B35] Spinner 1995/13 , [B5] Luchtv.kennis 1999-02 over Antillen en 1996-5 en 2014-3 , [B5] Luchtv.encycl. maart 1984 , [B5] Luchtv.kennis 1984-1 en 1968-3 en 1967-12 ; [W12] Heyman art.

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

Laatste update: 03 oktober 2020

1735

Cat 6. Ops WO RAF

In Engeland werd jaren na de bezetting van Nederland een luchttransportdienst juli 1944 opgezet. Deze Dutch Communications Flight (deel van het Allied Flight van het RAF Metropolitan Communications Squadron) kreeg "diverse Nederlandse" vliegtuigen tot zijn beschikking zoals Dominie, Hudson, Proctor e.d.

Daarbij was ook 1 enkele Lockheed 12 welke wel de electra junior werd genoemd. Dit toestel (ex L2-27 die voor Indië oorspronkelijk bestemd was) kwam veel later als PB-2 "Prins Bernard" in augustus 1942 bij de RAF als NF753. In september 1944 werd begonnen met een luchtdienst naar het bevrijdde Brussel (dit werd na de oorlog de latere T-5 van de LSK).

(De vier Lockheed 12 kisten van het RNMFS daarna toegewezen aan het KLM West Indisch bedrijf op Curaçao zouden zich ook voegen bij de Flight maar dat was pas na de bevrijding met een eerste uit de Antillen overgevlogen kist in juni 1945).

De Lockheeds ondertussen vliegende in Nederland kregen de codes T-1 t/m T-5 . In juni 1946 werd de Flight opgenomen in de eerste Transport Vliegtuig Afdeling (1 TransVA). De T-2 en T-3 werden daarna ook als doelsleper gebruikt met een extra plexiglas blister.

Zie de registraties hier...

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

Laatste update: 16 juni 2022

1833

Cat 7.  Ops Jackson USA en later Antillen

11 stuks Lockheed 12 ;

De toestellen waren oorspronkelijk bestemd voor de ML-KNIL, maar Indië was al gevallen. Leerling vliegers vanuit Java waren februari 1942 geëvacueerd naar Australië maar gingen daarna naar de opgerichte Royal Netherlands Military Flying School (RNMFS) te Jackson, Mississippi, USA. Deze opleidingsschool in Amerika ging van start mei 1942.

Men kreeg o.a. de beschikking over deze 11 Nederlandse Lockheed L-12A (L2-12) toestellen. Ze werden gebruikt voor Advanced Training "AT TE" voor meermotorige vliegeropleiding en voor waarnemers. (de andere single engine opleiding "AT SE" variant waarvoor de P-40 werd gebruikt). De AT opleiding maakte ook gebruik van andere velden zoals Hondo en Brooksfield nabij San Antonio in Texas. De AT opleiding in de USA werd gegeven tot juli 1943 en zo'n 100 geslaagde vliegers en waarnemers.

De toestellen waren Nederlands eigendom.

Vier van de Lockheed L-12 toestellen werden vanaf oktober 1943 toegewezen om op de Nederlandse Antillen bij het KLM West-Indische bedrijf van de KLM te gaan vliegen voor civiel gebruik. Ze bleven wel eigendom van het Gouvernement. In de praktijk werden echter drie toestellen in opslag gezet op Hato Curaçao en vanaf maart 1944 werd alleen met de PJ-AKC gevlogen in de Cariben door uitgeleende vliegers. Er werden vooral vluchten gemaakt tussen Aruba en Curaçao. Vanaf waarschijnlijk april 1945 gingen de vier toestellen helemaal naar Engeland om te vliegen bij the Dutch Communications flight.

Een aantal kisten van de RNMFS Jackson zouden helemaal naar Australië om te vliegen bij het no.1 NEI transport squadron (en later na VJ day naar het bevrijdde Java).

Registraties

Zie de registraties hier...

 Bronnen o.a.  [B5] Luchtv.kennis 1999-02 over Antillen , 1996-05 over Antillen, [B5] Luchtv.kennis 1984-3 en 1968-3

 De inhoud werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)

Laatste update: 12 juni 2022

1768

Modelbouw Lockheed 12 en 212

> beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal;

BOXART

.

kleuren: veel schema's w.o metaal en gecamoufleerd;

Tekening Lockheed 12 via en met dank aan Luchtvaartkennis , no.1984-1

De inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2004 (op oude IPMS website)