Laatste update: 06 september 2024

3184

 

Fabriek	Lockheed Martin
Vliegtuig	JSF (joint strike fighter)
Type-aanduiding	F-35A
Cat 3 --  totaal 37 + 9 + 6 (+ 6) stuks	" Lightning II "

 

(Amerikaans F-35A schema)

Informatie:

De Lockheed Martin F-35 werd ontwikkeld als een multi-role vliegtuig als opvolger van diverse types zoals de F-16. Het begon als het Joint Strike Fighter (JSF) programma en een aantal prototypes. Het is een familie van toestellen met steeds slechts 1 piloot en 1 Pratt and Whitney F135 motor: de conventionele start en landing F-35A (CTOL), de korte start en verticale landing F-35B (STOVL) met een ingewikkelde motor met een soort Rolls Royce liftfan voorin, en de marineversie F-35C (CATOBAR) voor gebruik vanaf vliegdekschepen.

Het F-35 programma heeft enorm veel vertragingen ondervonden. Er waren technische problemen bij de ontwikkeling en vele discussies over de kosten. De F-35 is uniek omdat het een verregaande "steath" eigenschappen heeft welke het toestel moeilijker detecteerbaar maakt voor vijandelijke radar. Daardoor heeft een toestel een wat vreemde kleur door de geheime stealth verflagen. Cockpit en het toestel zitten vol met sensoren zoals een AN/AAS-37 waarschuwingssysteem en andere electronica alsook een AN/APG-81 AESA radar. De piloot zit op de Martin Baker US16E schietstoel en kijkt naar schermen met een touchscreen. Intern heeft iedere F-35 versie 1 intern GAU-22A 25 mm kanon en een wapenruim om de stealth eigenschappen te behouden.

Het Amerikaanse plan is om meer dan 2500 F-35's te kopen voor hun strijdkrachten. Diverse NATO landen volgden maar ook andere luchtmachten. Nederland was een van de eerste partners. Landen die het toestel al (deels) vliegen in de opstart/testfase zijn Nederland, Noorwegen, Verenigd Koninkrijk, Australïe, Israël en Italïe. Bestellingen zijn ook gedaan door Belgïe, Denemarken en Japan. F-35 productie wordt gedaan in een aantal landen en ook Nederlandse bedrijven leveren onderdelen en electronica.

De F-35 vloog voor het eerst op 15 december 2006 en de Amerikaanse Marines Corps nam de eerste F-35B toestellen in dienst juli 2015. De eerste USAF F-35A kwam pas in augustus 2016 in dienst. In 2018 maakte de F-35 zijn gevechtsdebuut met de Israëlische luchtmacht.

Er zijn wat kleine verschillen tussen de versies van de landen; zo krijgen Noorse en (latere update ook) de Nederlandse F-35A toestellen een remparachute wat betekent dat er een verhoogd paneeltje achterop de rug zit. De Israëlische F-35I versie heeft wat Israëlische systemen voor wat betreft sensoren en bewapening.

 

Literatuur:
J-35A KLu, eerste vlieger opgeleid	Flight International	March 11-17, 2014 (Flight no.5430)
JSF F-35	Air International	diverse nummers, o.a. Vol.52, pag 78 / Vol.63, pag 28 / Vol.78, 01.32 / Vol.79, 04.50 / Vol.80,05.80
Van JSF naar F-35 Lightning II	Violero	Pieto van Buysen	2014
Dutch Lightnings	Air Forces Monthly #424	G. Kromhout	Juli 2023

Websites:

IPMS NL Lockheed Martin  F-35 walkaround

F35 info op F16.net

http://www.lockheedmartin.com/us/who-we-are/global/netherlands.html

Mooie video op YouTube:  https://www.youtube.com/watch?time_continue=4&v=d9HqVXGRJL0

 

FOTO GALERIJ:

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Deze inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld zomer 2008 door M.de Vreeze

---

Laatste update: 06 september 2024

6005

Cat 3. KLu

F-35A: 37 + 9 + 6 (+6) stuks

Nederland heeft lang de tijd genomen voor een beslissing of het de F-35A ging aanschaffen. Oorspronkelijk zouden zo'n 84 kisten besteld moeten worden als opvolger van de F-16.

Er werd alvast een test kist besteld, de F-35A AN-1, welke 1 april 2012 in Forth Worth (Texas) werd uitgerold bij Lockheed Martin. Het vloog daar op 6 augustus 2012 maar ging echter voorlopig in opslag omdat de diverse testen werden vertraagd. Een tweede test kist werd juni 2013 afgeleverd en vloog 27 juni 2013 maar beide F-35A's gingen in de USA in opslag tot een beslissing omtrent de opvolging van de F-16. Welnu, in september 2013 heeft het Nederlandse kabinet besloten tot aanschaf 37 stuks F-35 JSF voor 4,5 miljard Euro (medio 2013 kosten niveau en inclusief 270 miljoen voor onderhoud). De Nederlandse industrie doet ook mee: zo maakt Fokker delen van het onderstel, de bommenruimdeuren en diverse systemen en bekabeling. Thales werkt mee aan de radar.

De eerste twee afgeleverde toestellen waren voor deelname aan de operationele testfase van het F-35 programma (IOT&E) waarvoor Nederland in mei 2008 een Memorandum of Understanding tekende. De eerste 2 toestellen werden geleverd in 2013 van de zgn. lot 3 en 4*. Het Nederlandse detachement voor de F-35 "Operationele Test & Evaluatie (OT&E)" eenheid vloog in 2013 op Eglin AFB, Florida USA. Januari 2015 zijn ze naar Edwards AFB Californië gegaan bij de 323 "Test, Evaluation and Standardisation" squadron.

Prinsjesdag 2015 waren er berichten dat de aanschaf wellicht 1 miljard duurder zou kunnen worden, dus 5,5 miljard tengevolge van de dollar-euro koers.

Mei 2016 kwamen de eerste twee KLu F-35A testkisten (de F-001 en F-002) naar Leeuwarden voor "belevingsvluchten" naar de KLu open dagen op Leeuwarden (voor 2 a 3 weken en nu worden ze voor lange tijd gebruikt de USA tijdens de operationele testfase OT&E). Het schijnt dat de F-35 veel meer lawaai maakt dan de F-16.

De F-35 aanschaf verliep als volgt: in 2015 8 toestellen besteld van lot 11 welke 1 jaar later dan gepland niet in 2018 maar in 2019 worden geleverd, in 2017 werden besteld 24 stuks voor levering van 2020-2022 (lot 12 - 14) en 3 toestellen besteld oktober 2018 welke vanuit lot 15 worden afgeleverd in 2023.

De laatste F-16 (nog zo'n 24 resterende kisten) zullen dan 2024 uit dienst worden gesteld.

De 2 testkisten en de volgende 6 F-35A werden in Forth Worth (in de fabriek bekend als "plant LMTAS") gebouwd. Zo'n 29 F-35A's zullen in de productiefaciliteit in Cameri in Noord Italïe worden gebouwd.

Voor de KLu zouden verder de volgende 8 toestellen wellicht 1 jaar later verwacht worden afgeleverd oktober 2019 (voor 322 squadron) en vijf kisten in 2021 en 2022. Daarna zou de rest moeten volgen.

Op 30 januari 2019 werd de derde F-35A, de "F-003", op Forth Worth, Texas overgedragen de KLu. Het is de eerste echt operationele kist die voorlopig voor training op Luke AFB gebruikt zal worden. De eerste 2 kisten zijn nog op Edwards AFB voor tests. Op Leeuwarden wordt oktober 2019 de eerste F-35A verwacht die daar gestationeerd zal worden. De stuksprijs voor een F-35A was rond de 90 miljoen Euro (begin 2019). Op deze later geproduceerde kist zijn een aantal "zig-zag" stroken minder goed te zien.

De eerste Nederlandse F-35A toestellen hadden geen remparachute; vanaf de "Italiaanse geproduceerde" F-009, welke gereed kwam in september 2019, was wel een remparachute aangebracht. Deze remparachute zit in een verhoogde demontabele fairing achterop de rug. Het is de bedoeling om vanaf 2024 de Klu kisten nog zonder parachute ook hiervan te voorzien. 

Juli 2019 werd de intentie uitgesproken 8 tot 9 extra toestellen aan te schaffen voor zo'n 700 miljoen Euro. Oktober 2019 stuurde de minister een brief naar de Tweede Kamer voor de aankoop van 9 extra toestellen. Het totaal komt dan op 37 + 9 = 46 stuks voor de KLu. De kosten voor het hele programma zijn zo'n 4,5 miljard Euro (tegen de recente valuta koers).

De eerste F-35 die operationeel werd op Leeuwarden arriveerde 31 oktober 2019. Deze kist "F-009" is geproduceerd in Italië.

Juni 2020 zijn de eerste trainingen gestart met de AIM-9X voor de KLu F-35A op Luke AFB waar meestal zo'n 8 kisten staan. Eind 2021 was no.322 squadron op Leeuwarden inzetbaar (Initial Operational Readiness). Maart 2022 waren er door de KLu zo'n 10.000 uren gemaakt op de verschillende F-35 kisten.

Op 8 april 2022 arriveerde de 17e F-35A op Leeuwarden en zijn de eerste toestellen (vanaf "F-023") bestemd voor stationering op Volkel afgeleverd, in de USA staan nog steeds 8 stuks (bij 308th FS, de "F-001 t/m F-008").

Op 14 april zijn 2 KLu F-35 toestellen uitgezonden op missie in Bulgarije die vlogen vanaf Graf Ignatievo vanwege de oorlog in de Oekraine. Deze twee Klu toestellen bewaakten het NATO luchtruim in het gebied tot begin juni 2022.

Mei 2022 is besloten 6 extra F-35A 's aan te kopen waardoor het beoogd totaal 37+9+6 = 52 wordt.  Dit vanwege de oorlog in de Oekraine en verhoogde inspanningen in NATO verband. Het maakt het mogelijk om 3 KLu squadrons te gaan voorzien van de F-35A.  

Sinds juli 2022 zijn de eerste F-35 kisten aangekomen voor stationering op Volkel by no.313 squadron. De KLu had eind juni 2022 zo'n 25 toestellen waarvan 14 op Leeuwarden en voor training 7 in de USA, de rest wordt nog geleverd. De meeste F-35A's zijn op TR-2 standaard en vanaf eind 2023 zullen de Lot 15 kisten geleverd worden met systemen op TR-3 standaard. De bedoeling is dat alle KLu kisten in 2026 op deze standaard zijn. De volledige operationele inzetbaarheid van de hele KLu vloot loopt wat vertraging op, vanwege motorproblemen, reserveonderdelen-levering en personeelsgebrek. (Naar verwachting is de laatste vlucht met de F-16 niet mei 2024 maar waarschijnlijk in september 2024).

Vanaf 2024 zullen de (meeste oudere) KLu kisten die nog geen remparachute hadden ook hiermee worden voorzien. 

  ----------

In Oostelijk Europa begon een conflict in het voorjaar van 2014, nadat de pro-Russische Oekraïense president Janoekovytsj in februari 2014 was afgezet tijdens de Revolutie van de Waardigheid in Kiev in de Oekraine. Er volgde een bezetting door Russische gezinde separatisten van oostelijke provincies en Rusland bezette de Krim waar ze belangrijke basis hebben van o.a. de Zwarte Zee marine. Een dieptepunt was het neerschieten van vlucht MH-17, een Maleisisch burgervliegtuig door een Russische BUK raket op 17 juli 2014 boven Oostelijk Oekraine. Er waren 298 mensen aan boord van de Malaysia Airlines Boeing B777 die allen omkwamen w.o. veel Nederlanders. 

Op 24 februari 2022 heeft de Russische Federatie een invasie-oorlog opgestart op de rest van de Oekraine en men dacht snel een wisseling van de regering te bewerkstelligen. Dat gebeurde niet al naderden de Russiche troepen de hoofdstad Kiev. Russische president Putin noemde dit een speciale operatie. Maar Oekraine vocht terug en de invasie werd tegen gehouden. Er zijn enorme verliezen op het slagveld. Helaas is nu nog (voorjaar 2023) de oorlog in de Oekraine de grootste oorlog na de Tweede Wereldoorlog op het Europese continent. Door de Vrije Wereld wordt Oekraine ondersteund al is het land geen NAVO lid tegen deze Russische agressie. Ook Nederland ondersteunt Oekraine en de NAVO Oostgrens wordt versterkt vanwege de Russische dreiging. 

Februari 2023 waren F-35's van de Klu gedetacheerd in Polen en wel op de vliegbasis Malbork. Ze waren beschikbaar voor de bewaking van het NAVO-luchtruim boven Oost-Europa. Zo vonden op 22 februari 2023 onderscheppingen plaats van Russische Su-24 Fencers. 

Bij de presentatie van de Defensienota 2024 begin september 2024 werd aangekondigd dat de 3 squadrons 6 extra F-35 toestellen krijgen. 

---

 

Eerste test kist die Nederland had gekocht, F-35A AN-1 "F-001" welke in de USA gereed kwam en welke vloog augustus 2012. (ging een tijd eerst in opslag voor definitieve besluitvorming aanschaf van de overige toestellen). Foto: Lockheed Martin (courtesy Lockheed Martin company)

Impressie van de "F-001" Klu kist , de F-35A die als test kist al was aangeschaft. Foto: Lockheed Martin (courtesy Lockheed Martin company)

Eerste test kist Nederland, F-35A AN-01, welke vloog augustus 2012. Foto: Lockheed Martin (courtesy Lockheed Martin company)

Eerste Nederlandse F-35A JSF (augustus 2012) boven Amerikaanse grond. Foto: Ministerie van defensie (used with permission)

---

 

Een van de eerste 2 testkisten , de "F-002", gezien op de Open dag op Leeuwarden 2016 (Foto: Richard Abbink, used with permission).

Testkist "F-002" gezien op de Open dag op Leeuwarden 2016 (Foto: Richard Abbink, used with permission).

De eerste 2 testkisten ("F-001 en F-002") komende vanaf Edwards AFB via Patuxent River USA onderweg naar Leeuwarden op 23-05-2016. Ze werden bijgetankt door twee KLu KDC-10 tankers. Op Leeuwarden geplaatst voor 2 a 3 weken voor  "belevingsvluchten" met o.a geluidsmetingen. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

 

De eerste 2 testkisten begeleid vanaf Schotland door F-16's, Gulfstream en ook de 2 KDC-10 tankers van de KLu onderweg naar Leeuwarden op 23-05-2016. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

Neus detail van de  "F-001" onderweg naar Leeuwarden op 23-05-2016.  Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

F-35A van de KLu "F-001" onderweg naar Leeuwarden op 23-05-2016. Op Youtube via archief M. de Vreeze

De eerste testkist "F-001" in de landing bij aankomst op Leeuwarden op 23-05-2016. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

De "F-001" uitrollend na de landing bij aankomst op Leeuwarden op 23-05-2016. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

De eerste testkist "F-001" stilstaand op Leeuwarden op 23-05-2016. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

De tweede testkist "F-002" bij aankomst op Leeuwarden op 23-05-2016. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

Op Leeuwarden de eerste twee F-35A kisten bij elkaar op 23-05-2016. Er volgde snel een welkomst ceremonie. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

Onderaanzicht van de twee F-35A kisten van de KLu met leuke details voor de modelbouwer. Foto: MinDef/ Koninklijke Luchtmacht  via website. (used with permission)

Tijdens bezoek Leeuwarden in 2016. Foto: Ministerie van Defensie via website (used with permission)

Tijdens bezoek Leeuwarden in 2016. Foto: Ministerie van Defensie via website (used with permission)

Wegklimmen maar! Foto: Ministerie van Defensie via website (used with permission) 

Voor de luchtmachtdagen op Volkel 2019 waren de F-001 en F-008 van de KLu overgevlogen vanuit de Verenigde Staten. De "F-001" had een aparte staartbeschildering vanwege 70 jaar no.323 squadron. Foto: M. de Vreeze (used with permission)

Op de luchtmachtdagen op Volkel 2019 liet de "F-008" zien dat het aantal goed zichtbare "zig-zag" d.w.z. de lichtere grijze paneel- en deurranden minder zijn op de latere productie toestellen. Foto: M. de Vreeze (used with permission)

De eerste operationele F-35 "F-009" bij aankomst op Leeuwarden op 31-10-2019. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

F-35 "F-009" bij aankomst op Leeuwarden op 31-10-2019. Op Youtube via screenshot (archief M. de Vreeze).

 

F-35A "F-019". Deze heeft veel minder grijze paneelranden dan de eerste afgeleverde kisten. Foto: M. de Vreeze.

F-35A "F-020" met tegenwoordig veel minder grijze paneelranden. Foto: M. de Vreeze.

F-35A "F-023" in de landing. Voorzien van wat lijkt twee missile pylons onder de vleugeltips. Foto: M. de Vreeze.

F-35A "F-023" op de baan met wat lijkt twee missile pylons. De radar fairings zijn gemonteerd voor de staarten. Foto: M. de Vreeze.

---

 

Registraties	F-35A Constructie-nummer	ref nummers	Datum in dienst	Datum uit dienst	Opmerkingen
F-001	AN-01	09-5008	01-04-2012		geproduceerd plant LMTAS Forth Worth; eerste test kist met eerste vlucht 01-04-2012 te Forth Worth, Texas, USA; in opslag USA; Evaluatie vanaf december 2013 op Eglin AFB; Jan 2015 naar Edwards AFB voor testen bij 323 TES; ook gezien Volkel Luchtmachtdagen 2019; wordt ook gebruikt als testkist
F-002	AN-02	10-5019	juni 2013		plant LMTAS Forth Worth; tweede testkist, eerste vlucht 27-06-2013, evaluatie eind 2013 Eglin AFB; Jan 2015 naar Edwards AFB voor testen bij 323 TES; wordt ook gebruikt als testkist
F-003	AN-03	17-5302	30-01-2019		plant LMTAS Forth Worth; eerste vlucht Forth Worth 15-12-2018 ; afgeleverd KLu 30-01-2019 op Forth Worth, naar Luke AFB voor training;
F-004	AN-04	17-5303	feb 2019		plant LMTAS Forth Worth; eerste vlucht Forth Worth 08-01-2019  ; op Luke AFB voor training.
F-005	AN-05	17-5304	maart 2019		plant LMTAS Forth Worth; eerste vlucht Forth Worth 23-01-2019
F-006	AN-06	17-5305	feb 2019		plant LMTAS Forth Worth; eerste vlucht Forth Worth 28-01-2019
F-007	AN-07	17-5306	feb 2019		plant LMTAS Forth Worth; eerste vlucht Forth Worth 20-02-2019
F-008	AN-08	17-5307	juni 2019		plant LMTAS Forth Worth;  eerste vlucht Forth Worth 15-04-2019; ook gezien Volkel Luchtmachtdagen 2019;
F-009	AN-09	17-5308	okt 2019		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; eerste operationele kist op Leeuwarden, aankomst 31-10-2019 voor no.322 squadron Leeuwarden
F-010	AN-10	17-5309	dec 2019		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron Leeuwarden
F-011	AN-11	18-5405	juni 2020		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron
F-012	AN-12	18-5406	juni 2020		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron
F-013	AN-13	18-5407	okt 2020		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron
F-014	AN-14	18-5408	nov 2020		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron
F-015	AN-15	18-5409	dec 2020		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron
F-016	AN-16	18-5410	feb 2021		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron
F-017	AN-17	18-5411	ma 2021		productie Cameri, Italïe; voorzien van rem-parachute-systeem; no.322 squadron
F-018	AN-18	18-5412	mei 2021		no. 322 squadron  Leeuwarden
F-019	AN-19	19-5522	aug 2021		no. 322 squadron
F-020	AN-20	19-5523	sept 2021		700ste door Lockheed gebouwde kist; no. 322 squadron
F-021	AN-21	19-5524	okt 2021		productie Cameri, Italïe; no. 322 squadron
F-022	AN-22	19-5525	nov 2021		voor no. 322 squadron
F-023	AN-23	19-5526	jan 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-024	AN-24	19-5527	jan 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-025	AN-25	19-5528	jun 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-026	AN-26	19-5529	april 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-027	AN-27	20-5656	jul 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-028	AN-28	20-5657	jul 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-029	AN-29	20-5658	aug 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-030	AN-30	20-5659	okt 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-031	AN-31	20-5660	nov 2022		voor no. 313 squadron Volkel; had ook wat tiger markings
F-032	AN-32	20-5661	nov 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-033	AN-33	20-5662	dec 2022		voor no. 313 squadron Volkel
F-034	AN-34	20-5663	feb 2023		voor no. 313 squadron Volkel
F-035	AN-35	22-5759	sept 2023		voor no. 313 squadron Volkel
F-036	AN-36	22-5760	dec 2023		voor no. 313 squadron Volkel
F-037	AN-37	22-5761	sep 2023		voor no. 313 squadron Volkel
F-038	AN-38	22-5843	jan 2024		beoogde vervolgbestelling 2019; voor no. 313 squadron Volkel
F-039	AN-39	22-5844	jan 2024		voorlopig 322 squadron Leeuwarden
F-040	AN-40	22-5845	jul 2024		no. 322 squadron Leeuwarden
F-041	AN-41
F-042	AN-42
F-043	AN-43
F-044	AN-44
F-045	AN-45		sep 2023
F-046	AN-46
F-047	AN-47
F-048	AN-48
F-049	AN-49
F-050	AN-50
F-051	AN-51
F-052	AN-52
F-053					Defensienota 2024 aangekondigd
F-054
F-055
F-056
F-057
F-058

  Bronnen o.a.  [W1] scramble web , [O1] MinDef.web ,  [W16] F-16.net , bijdragen Arie

 

De inhoud werd voor het eerst opgesteld door  M.de Vreeze zomer 2008

---

Laatste update: 11 maart 2018

1453

 

nog geen NIMH foto linkjes  (maart 2018)

Laatste update: 10 maart 2024

7356

Modelbouw JSF F-35A

Modellen (type F-35A)	?  nooit gezien @ moeilijk te vinden	?  never seen @ hard to find
1/72	1/48	1/32
Hasegawa ; Revell  (aangekondigd eind 2024) Tamiya #60792;  Academy #12561 [extern bouwverslag] ***; Italeri/ Tamiya (oud)	Meng (#LS-011 met KLu decals); Tamiya;  Kitty Hawk; Revell / Italeri JSF (proto)	Italeri (#2506) [extern bouwverslag]

> beste aanbevolen model staat steeds eerst bovenaan; modellen achter elkaar genoemd zijn gebaseerd op dezelfde mal;

1/144:  Pit-Road

BOXART

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

.

Kleurenschema: (kijk in kleurentabel voor modelbouwkleuren)
Schema	Algemeen	Kleur boven- en zijkanten	Kleur onderzijde	Details	Opmerkingen
(a)		< K6A > FS36170**	< K6A  > FS36170**	details in < K23 > FS36275****	low vis roundels in grijstinten met metalige tint

 

** het lijkt dat de donkergrijze verf FS36170 "camouflage grey" is. Dit staat ook in het officiele USAF verfvoorschrift. Het is niet duidelijk of daar nog een soort radarabsorptie materiaal in vermengd zit wat het een beetje metalige tint geeft.

**** de kleur van de lichtere "zig-zag" panelen en randen is erg afhankelijk van de lichtinval, bij veel licht FS36375 is hiervoor een indicatie maar bij minder licht lijkt ook RAL7001 erop. Bij de latere productiekisten zo vanaf mid 2018 afgeleverde F-35's (zoals de Australische en de latere Nederlandse KLu kisten) zijn er minder zig-zag stroken duidelijk zichtbaar.

 

EXTRA MODELBOUW INFORMATIE:

Suggesties bij 1/72 kits: de lichtere grijze zig-zag panelen op de F-35 zijn bij het Italeri model nogal dik opliggend. Bij de Hasegawa zijn het decals wat makkelijker is. De Hasegawa heeft echter geen interne bewapenings bays.  Van de Academy kit is op schaal 1/72 zijn er verschillende uitgaven:  de Academy kit #12561 "7 nations" uitgebracht in 2019 heeft ook decals voor de vroege KLu F-001 of F-002 en bij deze kit uitgave krijg je ook de grijze zig-zag patronen als decals. (wil je een latere KLu F-35 maken dan zijn er minder "zig-zag" patronen zichtbaar).

De nieuwe 1/72 kit van Tamiya #60792 uitgekomen in 2023 heeft nogal dikke opliggende RAM panels. 

Het 1/72 Academy F-35A model wordt besproken in MIP 2014-3 door Michel Heuveling.

Caracal heeft sinds september 2015 een decal setje CD72029 op schaal 1/72 waar ook de KLu F-001 en F-002 op staan.

Dutch Decal heeft F-35 KLu decalsets zoals op 1/72 DD72083 en op 1/48 DD48067.

In Modelbouw in Plastic MIP 2019-5 beschrijft Peter Neinhuis de bouw van de 1/72 Italeri F-35A kit. 

 

---

De ITALERI F-35A kit op schaal 1/32 is goed en heeft decals voor de eerste KLu kist F-001 (nog gestationeerd in de USA). Van ons IPMS lid Meindert de Vreeze staat een uitgebreid bouwverslag in MIP 2018-1. Meindert's Engelstalige F-35A bouwverslag staat op zijn site [externe link]

De ietwat opliggende zig-zag panelen / stroken zijn veel werk om af te plakken. Op schaal 1/48 is er een masking setje bekend van DN Models (48/827-035). Ook op 1/32 is er van DN Models een masking set (32/827-012). In sommige kits zitten ze erbij als decals zoals de Academy 1/72 kit #12561 (maar de accuratesse van de zig-zag decals kon nog niet gecontroleerd worden). 

Op schaal 1/48 heeft MENG diverse aparte wapensets zoals set SPS-043 voor moderne raketten en SPS-045 voor geleidde bommen. De 1/48 MENG F-35A kit #LS-011 heeft ook decals voor de KLu.

De latere productieversie van de KLu F-35A wordt voorzien van een remparachute-systeem (vanaf de "F-009" ? welke de eerste KLu kist geproduceerd in Italië). Extern is dit bijna niet te zien maar achterop de romprug zit een verhoogd ruitvormig luikje waarachter het systeem zit. (De Noorse F-35A krijgt ook dit systeem). Op geen enkel model zit dit trouwens en zou je kunnen suggereren met een ruitvormig geknipte decal.

De canopy heeft een gele/gouden tint net als de neussensor; bij sommige kits is het glaswerk getint maar dit zou je ander kunnen doen met sterk verdunde Tamiya transparant geel X-24 acrylverf. 

 

  USAF verfvoorschrift F-35. Collectie M. de Vreeze (used with permission)

 

 

De inhoud op deze pagina werd voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze zomer 2008 (op oude IPMS website)

---