1. LVA Nieuport 11 / 17

Cat 1. LvA

in gebruik van 1918-1925;
zie ook type XIc en type XXI.C1;

 1 Nieuport XI.CI  geïnterneerd, werd LA-40 en voorzien van Le Rhone 9c 80 pk motor;

 20 stuks van Spijker bouw van de Nieuport XI.C1  
 (zie opmerkingen hieronder over de diverse types)

Nieuport 11 C1  
Gebleken is dat er eigenlijk slechts een "echte" Nieuport XI C1 BB bij de LVA in gebruik is geweest. Dit toestel was in 1917 in dienst bij RNAS No.1 Wing. Op 26 februari 1917 maakte de Engelse piloot Powles een noodlanding bij  Batterij Kruishoofd bij Cadzand in Zeeuws Vlaanderen vanwege een lekke benzinetank. Het toestel werd geïnterneerd en naar Soesterberg overgebracht waar het in maart werd gemonteerd en gerepareerd. Het ontving de registratie LA-40. Het toestel werd keurig september 1917 aangekocht voor de som van 1700 pond Sterling.

( In december werd een nieuw registratiesysteem ingevoerd. Op de LA40 is deze nieuwe registratie N213 met krijt aangebracht. In de tweede helft van 1918 kwam het toestel weer terug naar Soesterberg, maar er is waarschijnlijk niet meer mee gevlogen en het werd formeel pas in 1925 afgeschreven?).

Het toestel beviel blijkbaar goed en voldeed aan LVA-eisen. Omdat bestelde vliegtuigen niet konden worden geleverd, werd het toestel aan Henri Wijnmalen, de directeur van Nederlandse Vliegtuigfabriek Trompenburg getoond. Deze zag het wel zitten om dit type in "licentie" te bouwen en zo werd deze Nieuport kist overgebracht naar Amsterdam om als voorbeeld voor de seriebouw te dienen.

Nieuport Spijker/Trompenburg
Vervolgens kreeg de LVA in licentie gebouwde "Spijker-Nieuport" toestellen. Spijker was gevestigd in de Trompenburg fabriek in Amsterdam en had een opdracht ontvangen voor de bouw van twintig toestellen. Door gebrek aan onderdelen en materiaal duurde het tot 1918 voordat de eerste aflevering plaatsvond. De eerste twaalf kisten werden bijvoorbeeld aanvankelijk zonder wielen en dergelijke afgeleverd. Daar ze later zijn betaald, zijn de ontbrekende onderdelen blijkbaar later afgeleverd. Trompenburg had zeker de toestellen eigenmachtig voorzien van registraties NSP214 en verder. Deze sloten aan op de registratie van het voorbeeld. Echter deze registratienummers waren echter al in gebruik, en de toestellen werden daarom omgenummerd en voorzien van registraties NSP230 tot en met NSP249. Op de toestellen die nog niet in gebruik waren genomen, werd dit aanvankelijk met een krijtje handmatig op de romp aangebracht.  
Volgens een rapport van kpt J.H. Hardenberg is er tussen november 1919 en maart 1920 nog niet met de toestellen gevlogen. Later blijkbaar wel, daar in 1921 drie ongevallenrapporten met Nieuport-Spijkers bekend zijn van respectievelijk tweemaal de NSP234 en de NSP236. Blijkens een aantal foto's zijn de toestellen nog tot in 1925 in gebruik geweest.

 ------------------------

Verdere opinies
IPMS Nederland erelid H.G. Berfelo heeft een aantal foto's van LVA Nieuports nader geanalyseerd. Hieronder volgt een overzicht van zijn bevindingen:

Nieuports konden worden voorzien van een 80 pk of 120 pk motor. De Nieuport 80 pk werd later vaak aangeduid als zijnde een Nieuport 11X.1. Gebleken is dat dit niet klopt, beiden hebben weliswaar een motorkap die aan de onderzijde open is en verder ontbreekt de hoofdsteun, maar de romp van de Nieuport 80 pk is voor de cockpit rond van vorm en sluit daardoor aan op de ronding van de motorkap. De Nieuport 11 heeft dit duidelijk niet, de overgang van romp naar motorkap bestaat uit en driehoekig verloopstuk aan weerskanten van de romp. Verder blijken de Nieuport 80pk-toestellen een ovaal inspectieluik aan beide zijden van de romp te hebben en verder spandraden die vanaf de bovenvleugel parallel lopen en gescheiden de romp ingaan. Bij de "11" gaan deze op een punt de romp binnen en hebben dus een V-vorm.
Hieruit kan worden geconcludeerd dat geen sprake is van een Nieuport 11, maar van  Nieuport 21, eigenlijk een "17", voorzien van een motor van 80 pk. Bij dit type was de motorkap aan de onderzijde open. De eerste exemplaren hadden geen hoofdsteun, latere modellen wel.

De geleverde Nieuports 120 pk zijn vaak aangeduid als zijnde Nieuport 17's. Dit lijkt ook niet te kloppen. Uiterlijk waren er geen verschillen tussen de Nieuport 17 en de Nieuport 23, een variant van de "17, voorzien van een zwaardere motor van 120 pk. Intern waren een aantal wijzigingen aan gebracht om de romp geschikt te maken voor deze motor. In de praktijk is gebleken dat de "17" en de "23" niet van elkaar te onderscheiden waren en ook door elkaar werden gebruikt. Nieuport bracht de type aanduiding plus het serienummer aan op het uiteinde van de bovenvleugel. Werd de vleugel vervangen of overgeschilderd, dan was niet meer duidelijk om welk type het ging (behalve bij onderhoud aan de motor....)
Dit wordt nog eens ondersteunt door een foto van een zogenaamde Nieuport 17 ; de foto bleek zo scherp, dat deze aanduiding op de bovenvleugel ontcijferd kon worden, het betreffende toestel bleek een Nieuport 23 met serienummer 3541. Geconcludeerd mag dan ook worden dat de Nieuport 120 pk van het type Nieuport 23 zijn. Er is een foto van een "23" bekend, voorzien van de rozet, waaruit kan worden opgemaakt dat het toestel nog na halverwege 1921 in gebruik is geweest.  

Waarschijnlijk zijn de Nieuports in de loop van 1925 buiten dienst gesteld en verschroot.

Kijk hier voor de Nieuport XXI....

Nieuport XI C.1, de enige geïnterneerde kist van de RNAS. Foto: collectie M.de Vreeze (used with permission)

.

.

 Bronnen o.a  [L3] Berfelo, [B35] Spinner,  [W6] forum.WO1 

Zie de opmerkingen boven.
Opmerking: " N-220" is een replica in LVA kleuren en stond in Autotron en nu in Louwman collectie Raamsdonkveer.

Inhoud voor het eerst opgesteld door M.de Vreeze en W.Jonker zomer 2004 (op oude IPMS website)