English readers can read a review in English here...
Titel: Lockheed F-104G Koninklijke Luchtmacht
Auteurs: Tim van Kampen, Luuk Boerman, Henk Schakelaar
ISBN 978-94-90092-28-3
Uitgave: Dutch Profile Publications
Uitvoering: A-4 formaat, 63 pagina's, kleuren/zwart-wit foto's en tekeningen.
Prijs: ca. € 14,95
Weinig vliegtuigen in de naoorlogse geschiedenis hebben zo tot de verbeelding van velen gesproken als de Starfighter, een mythe die ruim zestig jaar na de eerste vlucht van dit toestel nog steeds voortduurt. Het uiterlijk was revolutionair, welhaast sexy en compromisloos gericht op pure snelheid en het vliegtuig zat boordevol innovaties. Het huilende geluid dat de motor voortbracht, het was geliefd of gehaat, maar boven alles herkenbaar zonder dat je het vliegtuig hoefde te zien. Maar, zoals wel vaker gebeurt, was deze mythe niet onomstreden; in de boulevardpers, met name in Duitsland, werd in associatie met de F-104G vaak het woord Witwenmacher gebezigd. De verkoopmethoden van de fabrikant Lockheed waren niet altijd even fris, wat in Nederland destijds leidde tot de ‘Lockheed affaire’ waarbij het onderzoeksresultaat van de commissie Donner bijna leidde tot een constitutionele crisis.
Op 12 december 1962 arriveerden de eerste twee F-104G’s, de 8013 en de 8022, op de vliegbasis Twenthe. Eerder die dag had op Schiphol de aflevering aan de KLu plaatsgevonden, waarna de vliegers Janssen en Okkerman de toestellen naar hun toekomstige thuisbasis konden overbrengen. In 1965 arriveerde de laatste Fokker kist, de 8343, op vliegbasis Volkel. De laatste FIAT Starfighter landde in maart 1966 vanuit Turijn op Leeuwarden en de laatste tweezitter, de 5702 arriveerde in augustus 1965. De Starfighters kregen een drietal thuisbases in Nederland: Twenthe voor de fotoverkenners en de opleidingen, Leeuwarden had de onderscheppingsjagers in dienst bij 322 en 323 Squadron en de bommenwerpers opereerden vanaf 1964 op Volkel bij 311 en 312 Squadron. Aanvankelijk alleen in de nucleaire aanvalsrol, maar al kort na aflevering wijzigde de NAVO-strategie: van massive retaliation naar flexible response. Dit hield in dat 311 en 312 Squadron ook ingezet konden gaan worden met conventionele wapens: Mk-82 500 ponders, napalmbommen en later ook BL-755 clustermunitie. Ook het afvuren van ongeleide 2.75 inch raketten ging tot de mogelijkheden behoren en uiteraard was ook het 20 mm Vulcan kanon geschikt om gronddoelen van nabij te bestoken.
Hier verlaat ik de geschiedenis, die vindt u verder in deze uitgave van Dutch Profile. De Starfighter is mijn favoriete vliegtuig, je mag mij gerust Starfighter freak noemen. Ik weet niet hoe vaak ik naar Volkel ben geweest (dat was het dichtste bij) om te kijken en ook te luisteren naar het specifieke huilgeluid van de Starfighter. Pas later na veel sparen kon ik fotocamera’s met telelenzen kopen om ook daadwerkelijk foto’s te maken. Het zal u niet vreemd voorkomen dat ik met meer dan normale interesse deze uitgave van Dutch Profile heb doorgebladerd en gelezen en ja, gezien bovenstaande ben ik zeker bevooroordeeld.
Laat ik beginnen met te melden dat ook deze uitgave weer tweetalig is, Nederlands en Engels, waarbij de foto’s niet dubbel worden gepubliceerd. Met die foto’s zit het overigens weer helemaal goed met bijdragen van Henk Schakelaar, Gerrit Boxem, Gerrit Hiemstra en Jerry Stok om er maar een paar te noemen. Luuk Boerman tekent weer voor de profielen waarbij hij als eerste een profiel neerzet van de Franse Mirage III in luchtmacht kleuren, 323 sqn op Leeuwarden. Het zou zomaar een feit kunnen zijn was geweest was er niet de Lockheed affaire geweest denk ik dan maar. Interessant, ook het tonen van de verschillende camouflage schema’s gezien van boven, waaronder what if……
Onderverdeling:
Commando Tactische Luchtstrijdkrachten (CTL)
Commando Luchtverdediging (CLV)
Conversie en speciale units
Demoteams
Bij dit laatste onderwerp wil ik wel een opmerking maken. In mijn beleving bestaan demoteams uit meerdere toestellen, dat is echter bij de Starfighter nooit het geval geweest, het waren altijd enkele toestellen, waarbij de demo’s van kapitein Hans van der Werf bij mij nog in het geheugen gegrift staan, en niet alleen bij mij denk ik, maar zeker in heel Europa. Wat hij met de F-104 deed was echt op het randje maar fenomenaal.
De uitgave geeft heel goed het “leven” van de Starfighter in al zijn facetten, kleuren, uitmonsteringen en beladingen weer. Geen enkele Starfighter is hetzelfde zeker naarmate het actieve leven van het toestel vorderde en dat wetende heb ik intens en met veel plezier naar de foto’s gekeken; zeker degene die ik niet kende.
Voor diegenen die simpel een profile over de Starfighter willen hebben en lezen: alles met betrekking tot de geschiedenis staat erin en met leuke plaatjes.
Conclusie
Voor mij een waardevolle aanvulling op mijn verzameling Starfighter publicaties die inmiddels bestaat uit 29 boeken, los van de artikelen. Met name het feit dat deze Dutch Profile uit 2021 is betekent dat er veel meer materiaal beschikbaar is ten opzichte van de eerdere uitgaven en dat maakt deze Profile dus zeker ook waardevol. Veel oudere boeken zijn niet meer beschikbaar en dat maakt deze uitgave mede gezien de prijs een prima keuze voor geïnteresseerden maar zeker ook de freaks. Een compleet registratieoverzicht maakt het geheel af.
Met dank aan Dutch Profile voor het ter beschikking stellen van dit recensie-exemplaar.
Reviewer: Fred Bachofner
-----
DIt artikel is geplaatst op deze website juli 2022