Model: Saab S-29/J-29 Tunnan
Merk: Airfix, nr 03065 (ex-Heller kit)
Schaal: 1/72
PRIJS:ongeveer 8 euro
NIEUW MODEL: Nee, het is de Heller kit uit de jaren zeventig.
GESCHIKT VOOR: iets gevorderde bouwers.
AANTAL DELEN: 35 lichtgrijze en 5 doorzichtige onderdelen in een te grote doos. De onderdelen zijn netjes gegoten en zijn niet behept met diepe krimpdeuken (een oude Heller kwaal).
AANTAL VERSIES: twee; een gecamoufleerde S-29C fotoverkenner van de Zweedse luchtmacht, 3 Squadron, F-11 Wing en een blank metalen J-29F jager van de Oostenrijkse luchtmacht, 1 Jabostaffel.
SCHAALNAUWKEURIGHEID: goed. Spanwijdte en lengte kloppen.
GELIJKENIS MET ORIGINEEL: goed. Het lijkt op een echte Tunnan, de vorm is goed getroffen.
OPMERKINGEN:
Na de ombouw van de Saab J-21 propellerjager naar een jet (J-21R) was de J-29 de tweede straaljager van Saab. Het ontwerp kwam tot stand dankzij de aërodynamische kennis van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog en door de beschikbaarheid van de De Havilland Ghost straalmotor. Die laatste bepaalde door zijn omvang de vorm van de romp, waardoor het toestel de bijnaam Vliegende Ton (tunnan in het zweeds) kreeg. Het prototype vloog in 1948 voor het eerst en in 1951 kwam de Tunnan in dienst van de Zweedse luchtmacht. Daar is hij tot in de jaren zeventig in dienst geweest. Oostenrijk kocht in 1961 en 1962 dertig Tunnans. Ook bij hen zijn ze lang in dienst geweest. De J-29 stond in zijn tijd bekend als een snelle en effectieve onderscheppingsjager. Er zijn er in totaal 661 gebouwd.
Van de Tunnan zijn voorzover mij bekend maar twee kitjes uitgebracht in de jaren zeventig. Een door Matchbox , voorzien van de beruchte ballegootjes en een door Heller. Het zijn goede modellen, de vorm van het origineel is bij beiden goed getroffen. En beiden waren al jaren niet te koop. Daar is nu dankzij Airfix verandering in gekomen.
DETAILLERING:
Het model is voorzien van nette opliggende oppervlaktedetails, wat zijn leeftijd verraad. De cockpit is voorzien van een kuip. De zijconsoles in de cockpit hebben geen details, er zit alleen een bobbel voor de gashendel. Een decal is er alleen voor het instrumentenpaneel. De afwezige vlieger zit op een simpele, maar goed gelijkende schietstoel. De kap kan opengezet worden dus wat extra detail kan hier geen kwaad. De romp is voorzien van een in- en uitlaatpijp en van wielbakken. Die van de hoofdwielen hebben wat ribdetail. De romp kan naar keuze worden uitgerust met een neusstuk voor de fotoverkenner of een voor de jager. De vleugels zijn voorzien van losse grenslaagschotten ("wing fences"). Onder de vleugels kunnen twee brandstoftanks worden gehangen.
PASSING: De cockpitkuip past goed in de romp. De vleugelhelften passen goed aan elkaar en aan de romp. Het horizontale staartvlak past ook goed aan de romp. Wat echter niet goed past zijn de onderste neussecties, zowel die van de jager als die van de fotoverkenner. De reden is dat de twee bovenste romphelften de contour van de onderkant niet goed volgen. De remedie is simpel: breng een paar stukjes card aan langs de randen van de onderste neussectie. Dan dwing je de bovenhelften naar buiten en gaat het geheel weer passen. En dan past ook de neusring ineens heel aardig.
BOUWBESCHRIJVING:
er is één exploded view tekening waarin de bouw wordt uitgelegd. Daarin zijn vier detailschetsjes gegeven van de onderlinge posities van een aantal onderdelen. Verder geven pijlen met symbolen de uit te voeren handelingen aan en zijn Humbrol kleurnummers bij de te schilderen onderdelen geplaatst. Na wat bestudering is het geheel best duidelijk. Er is echter een foutje ingeslopen: op de tekening wordt aangegeven om ballastgewicht in de motorinlaat te stoppen in plaats van ergens binnen in de neus. Daar is voldoende ruimte. De deflectorplaat bij de uitlaat (onderdeel 4) wordt maar bij één versie gebruikt, namelijk de Zweedse fotoverkenner. Dat is niet in de bouwbeschrijving weergegeven maar wel in de ...
SCHILDERINSTRUCTIES:
Per variant is op A4 formaat een keurige vier-aanzichtentekening beschikbaar. Die van de Oostenrijkse versie is wat licht gedrukt. De kleuren zijn in Humbrol nummers aangegeven. In het geval van de Oostijrijkse kist is het simpel: aluminiumkleurig ofwel bare metal. Of de kleuren voor de Zweedse kist kloppen weet ik niet, daarover kon ik niet een-twee-drie op Internet uitsluitsel vinden. Ik geef Airfix echter het voordeel van de twijfel. Ze zoeken tegenwoordig goed uit hoe de kleuren moeten zijn en bij een andere Zweedse kist klopte het aardig.
DECALS: mooi scherp gedrukt setje, inclusief wat stencilling en een instrumentenpaneel.
AANBEVOLEN AANPASSINGEN:
Bij de bouw is het handig om eerst de beide romphelften aan elkaar te lijmen alvorens de cockpit en het neusstuk te plaatsen. De naden rond de cockpit kunnen dan worden versterkt met een stukje plastic card. Dat is nodig omdat bij het aanbrengen van deonderste neussectie de boel onder spanning komt te staan. Als de verbinding is uitgehard kun je de cockpitkuip zo van onderaf inklikken en vastlijmen. De landingslichten moeten in een te ruim gat onderin de neus worden gefrummeld. Dat is niet handig, dus is het raadzaam aan de binnenkant een stukje card te lijmen In de schilderinstructies is te zien dat bij de J-29F de fairing boven de uitlaat korter is dan bij de S-29C. Dat komt overeen met foto's en is een kleine ingreep. De liefhebbers kunnen desgewenst de opliggende paneellijnen vervangen door ingegraveerde, maarhet is niet noodzakelijk.
DOCUMENTATIE: het grote boze Internet, o.a.
de IPMS NL J-29 walkaround en
http://www.fighter-planes.com/info/j29.htm
CONCLUSIE:
Na jaren van afwezigheid is de Tunnan eindelijk weer verkrijgbaar. Deze kit van Airfix/Heller is weliswaar op leeftijd, maar gelukkig is het een goede kit.
Met dank aan Airfix via Michiel Woort,
Reviewer: Peter Booy
Mei 2006