De Saab Draken: ook op deze IPMS Nederland website een special met een aantal wetenswaardigheden. 

Over dit interessante vliegtuig is in het IPMS Nederland tijdschrift "Modelbouw in Plastic" in 1996 Nr. 3 een uitgebreid artikel verschenen.

Copyright M.de Vreeze en B.Damen / IPMS Nederland 1996 


KIJK HIER VOOR VEEL GEBOUWDE 1/72 SAAB DRAKEN MODELLEN.....

 drak2kroon


Introductie

De Zweedse Saab Draken is een uniek vliegtuig met een aparte dubbele deltavleugel. Het is ontworpen door de Zweedse vliegtuigfabriek Saab als onderscheppingsjager. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de jet technologie met de straalmotor breder beschikbaar en ook Zweden wilde als neutraal land een nieuw aantal militaire gevechtsvliegtuigen ontwikkelen. De Saab Draken ontwikkeling begon in 1949 waarbij reeds de Saab 29 Tunnan al in ontwikkeling was en al vloog. Project 1250 was radikaal met een deltavleugel waarbij men naast een hoge snelheid ook goede lagere snelheid landings- en start eigenschappen wilde bereiken. Na een aantal testen met o.a. een verkleinde "proof of concept" bestelde de Zweedse Luchtmacht in 1953 de eerste prototypes. De motor van Svenska Flygmotor was een licentie van de Britse Avon motor. De eerste productieversies kwamen in 1960 beschikbaar. De Draken had een bewapening met 2 kanonnen en ook Rb24 lucht-lucht raketten die sterk op de Sidewinder leek. 

Er werden meer dan 600 toestellen gebouwd, vooral voor Zweden maar ook werden ze geleverd aan Finland en Oostenrijk. De Draken bleef in dienst tot begin jaren negentig. Op open dagen van de luchtmacht was de Draken in die jaren vaak te zien.    

j35f


Referenties

Boeken:
- Air Power Int. no 13/September 95: Oostenrijkse Drakens.
- Air power Int. no 14/Oktober 95: Zweedse Drakens.
- Saab Draken, Bowidfeldt (1995), Uitgeverij Air Historic Re- search: zeer goed boek met tekeningen en foto's.
- Aerofax Minigraph 12, Saab J35 Draken door Dorr, Miller en Francillon: goede foto's, vooral van bewapening en pylons.
- Flygplansritningar 2 en 4 (1984), Bjorn Karlstrom. Voor goede tekeningen maar zweedse tekst.
- Scale Aircraft Modeling Vol 7/no 9/juni 1985: goed algemeen artikel met alle versies (tot 1985 natuurlijk).
- Air internationals: vol 17/no 4 voor wat mooie foto's van Deense Drakens in de oude versie en een kort modelbouw artikel over de diverse uitvoeringen;
Volume 37/no 5 voor wat mooie deense Drakens met de nieuwe neus. Tevens zijn dan de diverse pylons beter te zien.
(in het museum in Brussel staat trouwens een 'echte' Draken)

Internet:

WIKIPEDIA http://en.wikipedia.org/wiki/Saab_35_Draken

IPMS Nederland Walkaround... (zie hieronder)


Walk around

draken2-pb1(foto Peter Booij)

Kijk op onze website voor de Draken Walk Around.....


Tekeningen

Bijgaand een aantal tekeningen voor de modelbouwer met vooral de verschillen. Deze zijn handig voor de modelbouwer met de diverse versies. 

 

dradra2

dradra3

 

drak3

Legenda: verdere details op de tekeningen (met nummer verwijzingen..):
1. lange pitot proto
2. platte kap met klein achterraampje
3. korte inlaat
4. inlaatje proto
5. proto rugantenne
6. pitot positie proto
7. schuine uitlaat proto
8. tailbumper
9. kanon opening in vleugelvoorrand (beide zijden)
10. platte cockpit, grote achterruiten A/B/C/D (sommige E's)
11. gewijzigde standaard rugantenne (beetje doorzichtig)
12. pitot
13. inlaatscope (beiden kanten) op uitlaat
14. korte uitlaat
15. inlaatje onder vleugelrand (beide kanten)
16. Angle of attack probe (beide kanten)
17. inlaatfairing (beide kanten) op lange uitlaat
18. lange uitlaat met bovenop verlengde fairing
19. tailfairing met inklapbaar staartwiel
20. lange verlengde inlaat
21. antenne op rug (na de B versie)
22. pitot met fairing uiteinde staart
23. tweezitter cockpit
24. periscoop
25. inlaat bij tweezitter (links);rechts uitlaatrooster
26. lange inlaatfairings (beide kanten) Deense versie
27. andere antenne
28. vanghaak met fairing
29. geen kanon in voorrand
30. extra vin zweedse tweezitter
31. bolle cockpitkap
32. inlaatscoop (bij de ABCDE alleen links; rechts uitlaatrooster). Bij F etc. beide zijden.
33. chaff dispencer Zweed (IR) later
34. ECM pod onder buitenvleugel
35. cameralens onderin vleugelwortel (beide zijden)
36. cameralens in neus (beide zijden)
37. brandstoftank (Tekening (U))
38. Sensorpod later aangebracht op de J35 F-2
39. raketpylons posities
40. pylon posities (stippellijnen) Deen
41. dunne strominggeleiders (3)
42. tipvorm (kan iets verschillen per kist)
43. deense vanghaak fairing met chaff dispencer
44. low visibility lights: voorrand/rug/staart/tips Deen
45. deense ECM fairing update (en tekening S)
46. staartwiel in uitgeklapte positie Detail (N)
47. deense chaff Update (korter dan 33)
48. RAM turbine (inklapbaar). Tekening (R)
49. cameraneus deen met extra lensopening
50. alle Drakens hebben het serienummer in het klein staan onder de remklep.

 wapenswedflag


 

Modellen schaal 1/72 

Als model zijn er een aantal kits voor de Draken. We kijken hier naar schaal 1:72 en welke versies er te bouwen zijn. 

Samengevat zijn versies met de beschikbare 1/72 bouwdozen:

- Prototype (tekening A): hier is geen goede kit van en dus moet er flink gemodificeerd worden, vooral aan de korte schuine uitlaat.

- Zweedse J35A (early = vroege versie) (tekening B): geen goede kit van. Revell kit lijkt er nog met meeste op maar de cockpit moet verbeterd worden. Deze versie heeft een motor zonder naverbrander (korte uitlaat) en korte inlaten.

- Zweedse J35A (late = latere versie) (tekening C): de motor kreeg een naverbrander en daarmee een iets langere uitlaat dan het proto, en het staartbumpertje is een dubbel staartwiel met fairing geworden. Beste uitgangsmodel is Hasegawa, Heller of Airfix, maar gecombineerd met de korte inlaten van Revell. Verder is er een platte cockpitkap nodig die bij geen enkele kit geleverd is.

- Zweedse J35B (tekening C): is extern net als de latere A.

- Zweedse J35D (tekening D): geen goede kit van. Het is de B versie met een betere motor en hierdoor voorzien van langere inlaten. Ook is de staarttip wat veranderd. Er moet een pod met pitot in de tip worden ingebouwd. Dit alles geldt verder voor alle hogere versies. Daar de kit qua uiterlijk precies een F is, maar met een platte cockpitkap, is alles behalve de Revell kit goed. Zelf de kap maken is het beste.

- Zweedse Sk35C (tekening F): geen goede kit van. Wel geeft Heller een tweezitter uit, maar deze heeft geen korte in- en uitlaat. Deze converteren met behulp van de Revell ‚‚nzitter is een manier. De C versie is eigenlijk een vroege A versie met alleen een nieuwe tweezitter neus.

- Zweedse S35E (tekening G): een D als verkenners versie. De Heller kit is prima, met de foto-neus, de goede staart en een bolle cockpitkap. Sommige E versies zijn verbouwde D's en heb- ben een platte cockpitkap. De zweedse E heeft geen kanonnen in de vleugelvoorrand, maar in elke gunbay ‚‚n camera die naar beneden wijst met een raampje onderin de vleugel. Op sommige vliegtuigen waren er ECM pods onder de buitenste vleugel en flare dispensers achterop de uitlaat.

- Zweedse J35F-1 (tekening K): hier zijn goede kits van Hase- gawa, Heller of Airfix. Het verschil met de D versie is alleen de nieuwe bolle cockpitkap. De F-1 versie heeft geen infrarood sensor onder de neus, de F-2 versie wel, welke alle kits leveren.

- Zweedse J35J: dit is de F-2 versie die gemoderniseerd is. Uiterlijk zijn er geen verschillen. Hasegawa of Heller of Air- fix zijn goede kits.

- Deense A35XD (F-35): dit is uiterlijk een J35F-1 met als verschillen een vanghaak onder de staart, wat andere antennes en meer pylons. Heller, Hasegawa of Airfix zijn goede kits, maar bij alle dozen ontbreken de extra pylons. De vanghaak zelf maken. Latere versies kregen een ECM pod op de staarttip, in de vleugeltips en chaff dispensers naast de vanghaak. Ver- der oker low visibility formatielichten op 4 plaatsen aan elke zijde. Deze formatielichten zitten in geen enkele doos bij de decals. Nog weer latere versies hebben een Ferranti laser range finder in de neus gekregen. Deze nieuwe neus lijkt heel veel op de fotoverkenners neus, dus gewoon die nemen (aan de voorkant iets verbreden zodat de neus niet spits is maar bot. Zie foto 9!) Bovendien op de uitlaat en onder de staart flare dispensers aanbrengen.

- Deense S35XD (RF-35) (tekening T): als de deense F-35 maar met fotoneus. De Heller kit is de enige met een fotoverkenners neus. De deense fotoverkenner heeft wel twee kanonnen in de vleugelrand t.o.v. de zweedse versie en daar dus geen came- ra's, en een extra camera lens aan elke zijkant in de neus (dus extra vensters maken). Wederom de vanghaak zelf maken. Ook hier weer voor de latere versies formatielichten aanbren- gen en de ECM pods etc.

- Deense Sk35XD (TF-35) (tekening E): Heller is de enige twe- ezitterkit. Let op de detailering van de periscoop. Verder de vanghaak zelf maken. De tweezitters hadden geen kanonnen. Ook hier weer bij latere versies de ECM pods en formatielichten aanbrengen. Bovenop de tweezitter cockpitkap zitten nog twee platte inlaten gemonteerd, die de zweedse versie niet heeft. Nog weer latere versies kregen ook de nieuwe laser range finder in de neus van Ferranti en de flare dispensers onder de staart en op de uitlaat.

- Finse J35BS: als de zweedse B. Wel een extra antenne bovenop de romp maken (zie tekening C). Decals alleen bij Revell, maar de kit zelf is niet bruikbaar.

- Finse Sk35CS: als de zweedse Sk35C. Wel met twee vertikale vlakken onder de vleugel uitrusten. - Finse J35FS: als een zweedse F-1, vroeger met zelfde antenne als de BS, tegenwoordig zonder.

- Finse J35S: als de zweedse F-2.

- Oostenrijkse J35OE: een zweedse D zonder infra rood sensor onder de neus en met bolle cockpitkap, waardoor het precies een J35F-1 lijkt. Deze kisten zijn onlangs gemoderniseerd met een ECM pod alleen op de staarttip (en daarop een positie- licht) zoals de deense versies, een extra antenne onder de romp achter de brandstoftanks en met chaff dispenser fairing waardoor de staart sterk lijkt op de deense vanghaak versie.


 

Modelbouw informatie 1/72

Saab 35 Draken Bouwdozen: hieronder worden de kit besproken en de specifieke Draken details.

Algemeen commentaar op alle kits:

- De staartwielen in de kist zijn meestal als een T uitgevoerd maar de correcte vorm is een H met op ieder uiteinde een wiel. Zie detailtekening (N). Alle modellen zijn staartzitters. Zorg voor gewicht in de neus. De drie aerodynamische fairings onder iedere buitenvleugel zijn dunne metalen platen. Alle kits hebben dit veel te dik weergegeven.

 

- Revell bouwdoos: De doos suggereert een moderne versie (F,J etc.) maar bevat de oude A versie met een paar grote fouten.

revell-old-draken

De kit is in twee versies uitgebracht. Eerst als Acro Delta stuntteam kit (kit H189), of met vroege zweeds camouflage schema (dwars gestreept), nu met de finse, oostenrijkse en moderne zweedse schema's (H4381). De grootste fouten: slechte cockpit (alleen piloot gegoten op stoel, de kap heeft geen mooie vorm. De neus is veel te spits en dun. Het onderstel lijkt nergens op, in de inlaten zit al na 3 mm een schot om ze dicht te maken en dat is te goed te zien. Bovendien is de korte uitlaat nog 6 mm te lang. Wel correct zijn van vorm: het vertikale staartvlak, de korte inlaten, en redelijke inliggende panellijnen. Veel pla- muur is wel nodig om alles netjes te krijgen. In de vroegere kit uitvoeringen zaten weinig decals en geen bewapening, maar bij de nieuwe kit uitgave is dat beide prima voor elkaar voor de drie genoemde luchtmachten. Wel zijn de 1200 liter bran- dstoftanks aan de achterkant verkeerd van vorm. (Zie tekening U). Geen aanrader, slechts voor conversies te gebruiken of echt even wat tijd erin steken.

 

 

 

- Airfix (2039):

airfix-drakeneen redelijke model van de latere F versie voor. Er zijn leuke decals voor twee versies. Deze mochten wel iets uitgebreider zijn, maar de meeste decaltjes zijn er. Grootste fouten: de infrarood sensor onder de neus is te klein. De cockpit heeft geen detail en een rare schietstoel. Het onderstel is ook wat minder mooi. De pitotbuis op de neus is erg dik en taps van vorm. Goed zijn: de remkleppen zijn los bijgeleverd, er zitten brandstoftanks (maar wel 4 mm te kort!) en (niet zulke erge goede) Falcon raketten (zie tekening J). De pitot op de staart is er ook. Tevens een leuke prijs. Kortom, hier is wel een aardige Draken van te maken, maar ook met veel werk.

 

 

 

 

- Heller (kit 255):

heller-drakenhet model is te maken als eenzitter, tweezitter of fotoverkenner. Dit is een goede kit, vooral voor de tweezitter en de fotoverkenner maar met helaas opliggende panellines. De decals zijn redelijk, de brandstoftanks zijn niet heel goed van vorm. Er zitten losse remkleppen bij, maar de wapenlast valt een beetje tegen vooral omdat de deense uit- voeringen behoorlijk wat hardpoints hebben. Bovendien zijn de cockpit kappen voor alle versies te hoog (bijna 2 mm) waardoor ze puntig lijken. De eenzits cockpitkap kun je voor een oud plat cockpitdak laten doorgaan door hem iets platter te vijlen. Dus voor een B,D of E versie is de Heller kit als uitgangskit de beste qua cockpitkap vorm. Bij deze kit zitten tevens twee neuspoten, waarvan je er een kunt gebruiken om de Revell kit wat op te lappen.

Heller Tweezitter: Door de vorm van de motoruitlaat is de tweezitter slechts uit te voeren als deense Draken (de zweedse en finse - tweezitters hebben de korte motoruitlaat). De Deense versie heeft twee lange inlaten achter op de cockpit (zijn bijge- voegd). Alle tweezitters hebben links achter op de cockpit een inlaatscoop en rechts een uitlaatrooster. Niet mooi gedetai- leerd op de kit. Kanonsgaten dichtplamuren.

Heller Fotoverkenner: in de transparante fotoneus moeten voor de deense versie 2 ramen per kant ipv een voor de zweedse. 

Heller Jager: De fotoneus lijkt heel sterk op de latere deense laser- neus. Die kun je dus zonder probleem op de een en tweezitter monteren voor de laatste versie!

 

- Hasegawa :

has-drakende nieuwste modellen van uitstekende kwaliteit. Ingegraveerde panellines, etc. Alle dozen zijn eenzitsversies met goede uitgebreide decals. Er mist wel de pitot op de staart voorrand. Aan de kit opbouw is te zien dat de A, B, C en E versies ook wel zullen komen, maar er is nog niets aange- kondigt voor 1996. Een zeer aan te bevelen kit, wel aan de prijs, maar je krijgt er ook wat voor hoewel missiles vaak ontbreken.

Over de specifieke Hasegawa kits:

- Oostenrijkse J35OE: de versie die Hasegawa uitbrengt is al een beetje verouderd. De kisten hebben nu een chaff dispenser onder aan de staart en een ECM pod bovenop de vertikale staar- t. Let op dat de neus niet helemaal zwart is maar slechts het voorste gedeelte. Ook moet het achterste stukje van de romp/- staart fairing (parachute housing) zilver of metaalachtig zijn. Als laatste moet er een rood positie licht bovenop de vertikale staart gemaakt worden.

- J35F van de zweedse luchtmacht in twee versies met oude kleurenschema (Standaard blauw/grijs/groen). - Rode zweedse Draken J35F: in het kleurenschema staat dat de inlaten metalic/kunststof moeten tot en met de groene gevaren- driehoek. Dit moet slechts een stukje zijn. De deksel van de doos laat het wel goed zien. De twee decals voor de cijfers een op de vleugel zijn wel wit (beetje geel), maar niet dek- kend genoeg op de rode verf. Zelf van wit decal nog eens de twee cijfers maken en er overheen aanbrengen. - Gecamoufleerde J35J van de zweedse luchtmacht: twee schema's te maken o.a het ouderwetse kleurenschema in blauw/grijs/groen met leuke gele decals of het nieuwe two tone grey schema. De bijgeleverde Sidewinder launchers (tekening M) onder de romp zijn prima (geen andere doos heeft dit!) maar de missiles zelf ontbreken. 

 

Een (engelstalig) bouwverslag van Meindert van de Hasegawa kit is hier te vinden: http://designer.home.xs4all.nl/models/draken/draken.htm

draken-scene

finger2KIJK HIER VOOR VEEL GEBOUWDE 1/72 SAAB DRAKEN MODELLEN.....


Accessoires

-Maestro

7201 grote tanks voor de E verkenner versie

7202 early tail (a versie).

7203 pitots

7203 ladder

7204 finse set (met hasegawa overbodig)

7206 KB chaff dispenser

7207 KA U22 jamming pod

7210 e detailset

7211 f/j detailset

7212 deense set volledig

7214 E neus en 2 tanks

7215 tanks

7221 j35s staart

7222 j35a/c staart

7224 ABD spine

7225 j35e staart en pods onder vleugel

7229 rocketset

7248 rb28 missiles

7249 rb27missiles

-Pavla

72066 cockpits ABD and some E

72050 seats

72070 E neus en detailset

7213 cockpitset

Eduard

73357 ladder

72180 detailset draken

cx138 mask set

-Aires

7202 cockpitset Oost

7190 outer wings and rudder en flaps

7195 cockpitset F/J

7198 exhaust set

7200 wheelbay set

-Kuivalainen

KPE72007 cockpitset

-IPMS Austria

conversion set for J35O


 

Bewapening in modelvorm

Voor mogelijke Draken bewapening is het raadzaam foto's te raadplegen want er zijn zeer veel variaties. Tekening J geeft wat missiles (raketten) weer.

Wat er in praktijk mogelijk was is de volgende wapenlast:

- De A, B, D, BS, OE, F-35 en RF-35 hebben twee kanonnen in de vleugel voorrand, de overige versies slechts ‚‚n rechts en de tweezitter geen. De zweedse S35E heeft geen kanonnen, maar camera's met onder de vleugel cameravensters. De deense RF-35 heeft dus wel kanonnen ipv camera's.

- De twee binnenste pylons onder de romp: meestal brandstof- tanks van 1200 liter voor alle versies behalve de A/B. Deze hadden alleen een centrale pylon en niet de twee pylons aan de zijkant van de buik. Zie tekening. Op deze pylon kon een 1200 liter tank of een Y pylon met daarop weer twee missiles. (De deense versie hebben ook 2000 liter tanks. Hierover hebben we helaas niet meer informatie). Soms zijn ook Sidewinders te zien op deze positie of RB27 Falcon missiles (de radar ver- sie), of de Saab 05 raket. Deze raket is slechts zeer sporadisch te zien op de foto's maar wel groot dus een interessante variatie.

(Deze raket zit in de Airfix kit van de Saab Viggen). Zie tekening (J).

-De twee pylons onder de inlaten bij latere versies: Meestal Sidewinders (speciale dunne pylons), op de deense kisten (alle drie de versies) een stevigere pylon voor bommen. De zweden kennen de AIM-9B onder de naam RB24 en de AIM-9J als RB24J.

- Onder de driehoekige buitenvleugel zitten vaak alleen maar de Sidewinders of een lege pylon (tekening M), maar vroeger ook RB28 Falcons (infrarood versie). De E versie of tegen- woordig de J versie is vaak te zien met twee 1200 liter brand- stoftanks aan die pylon.

- In plaats van die pylon is het ook mogelijk om er drie air- to-ground raketten per kant te dragen. Hasegawa geeft dit aan met markeringen onderin de vleugel.

-De deense Drakens hebben in totaal 12 hardpoints. Buiten de 4 onder de romp en de voorste delta vleugel zitten er ook 3 echte pylons onder elke buitenvleugel (onder de gewone Draken slechts 1). Wat er precies onder past is onbekend.

-Er is ook een centrale pylon beschikbaar voor een brandstof- tank of een bom. Soms is dit ook een zgn Y pylon, waardoor er twee dingen op die ene pylon passen.


Kleuren 

(met een Federal Standard "benadering"):

Algemeen cockpitinterieur:

grijs/groen met zwarte/alu stoel met olivedrab stoelkussens. Vanaf de D versie een andere stoel gemonteerd, daarvoor een simpele cockpitstoel (tekening O).

Tekening (P) geeft wat instrumentenpanelen.

 

Kleurenschema's:

Zweedse Luchtmacht

-1 Natural metal. Decals zelf maken.

-2 Gestreept dark blue KFF 438 (FS 35042), olive green KATF 325 (FS 34086), natural metal. Decals in alle dozen, alleen worden ze getekend als behorende bij het nieuwe kleurenschema.

-3 Gevlekt dark blue, olive green, blue grey KFF 058 (FS 36152) en natural metal. Decals in alle dozen.

-4 Grijs FS 36495, 36320. Decals alleen in Hasegawa J35J doos.

-5 Acro Delta's natural metal met staart sky blue (light fre- nch blue). Decals alleen in oude Revell doos. Helaas is het erg moeilijk om aan goede zweedse roundels te komen: de meeste commerciele sets zijn niet verkrijgbaar en vaak zijn er kleur verschillen!

Finse kleurenschema's:

- Zelfde als zweedse schema 1 of 3. Decals voor de late versie alleen in nieuwe Revell doos.

Deense kleurenschema's:

- Olive drab British Standard BS 381C 298 mat of glanzend kwam voor. Decals alleen in Heller doos. 

Oostenrijkse kleurenschema's:

- FS36495, 36320, 36118. Decals alleen in nieuwe Revell of Ha- segawa J35OE doos.

  


 

Verfkeuze

(benaderingen):

Aluminium: Zijdemat kleurtje kiezen => bijvoorbeeld Revell 99

KFF 438 = matt dark sea blue 15042 => Xtra color X-121

KATF 325 = matt olive drab 34086 => Humbrol 111

KFF 058 = matt blue-gray => Humbrol 87

FS36495 = Xtracolor X139 (is al gloss) of Humbrol 147

FS36320 = Xtracolor X135 (is al gloss) of Humbrol 128

FS36118 = Xtracolor X130 (is al gloss) of Humbrol 125

Deense olive drab: Xtracolor X112 ANA 613 lijkt redelijk.

(Xtracolor heeft eens in een kleine partij de zweedse kleuren ook apart uitgebracht, maar deze zijn niet meer verkrijgbaar).

 


 
finger2KIJK HIER VOOR VEEL GEBOUWDE 1/72 SAAB DRAKEN MODELLEN.....

.